Stadslandbouw is hip. Dat is ook CITIES niet ontgaan, een Amsterdamse onderzoeksorganisatie die zich specialiseert in stadsontwikkeling. In hun Engelstalige publicatie Farming the city bundelden ze 35 initiatieven rond stadslandbouw in Noord-Amerika, Europa, China en Japan en 14 essays over de rol van stadslandbouw in stedelijke ontwikkeling, afgewisseld met mooie foto’s van stadslandbouwprojecten.
De ondertitel Food as a tool for today’s urbanisation windt er geen doekjes om: de initiatiefnemers hopen met het boek de ontwikkeling van stadslandbouw verder te stimuleren. Verwacht geen moestuintips, Farming the city is vooral een inspiratiebron voor beleidsmakers en actoren die hun initiatieven rond stadslandbouw willen laten slagen.
Om stadslandbouw te verankeren, onderscheidt Farming the city drie stappen. Stap een gaat over hoe men voedselproductie in de stad op de politieke agenda kan krijgen. Kevin Morgan, een Britse professor voor Beleid en Ontwikkeling aan de Cardiff Universiteit, formuleert enkele bedenkingen. Zo vindt hij de beweging te lokaal en gefragmenteerd om door te wegen op het nationale beleid en pleit hij voor het verenigen van kleine initiatieven. Ik denk dan spontaan aan de Transitiebeweging die hier een antwoord op probeert te vinden.
De tweede stap is het zoeken naar een economische onderbouwing. Om stadslandbouw echt levensvatbaar – lees rendabel – te maken, zijn economische modellen nodig. Derek Denckla, oprichter van FarmCityFund, geeft het voorbeeld van New York waar stadslandbouw aan terrein won door de crisis in de jaren zeventig. Toen eind jaren tachtig de economie weer op gang kwam, kwamen veel initiatieven onder druk te staan door projectontwikkelaars.
Om stadslandbouw te laten slagen, moet men naar het bredere plaatje kijken. Stadslandbouw zal door zijn arbeidsintensieve natuur en beperkte ruimte nooit zo rendabel zijn als een traditioneel landbouwbedrijf. Toch heeft het veel andere troeven, zoals bijdragen aan de biodiversiteit, sociale cohesie en bevolkingsgezondheid in de stad.
Stap drie buigt zich over het maatschappelijk draagvlak voor stadslandbouw. Op dit moment is stadslandbouw vooral een zaak van artiesten, activisten en de middenklasse die hiermee een leuke hobby heeft gevonden, terwijl vooral armere buurten veel te winnen hebben bij een betere sociale cohesie en aanbod aan gezondere voeding.
Uit het voorbeeld van URBANIAHOEVE blijkt dat dit soort initiatieven niet altijd positief onthaald wordt bij gezinnen die onderaan de inkomensschaal bungelen. Hoopvol is wel dat mensen de voordelen inzien nadat de projecten hun eerste successen – anders gezegd: oogsten – hebben geboekt.
Ten slotte bundelt het boek 35 stadslandbouwinitiatieven uit de Westerse wereld. Elk initiatief krijgt een of meerdere labels opgeplakt die iets zeggen over hun impact op hun omgeving wat betreft sociale cohesie, lokale economie, educatie, milieu, gezondheid, infrastructuur en leefbaarheid. De voorbeelden gaan van bijenkasten in Stockholm, kippenrennen in New York, commerciële daktuinen in Haarlem en Hong Kong tot cateraars in Berlijn. Onze noorderburen zijn goed bezig met maar liefst 9 voorbeelden van de 35. Geen enkel Belgisch initiatief haalt het boek. Tijd voor een inhaalbeweging?
Toch is het nog afwachten of deze initiatieven meer zijn dan de laatste modegrill. Het pleit in ieder geval voor CITIES dat ze de vinger aan de pols houden met deze relevante publicatie die een zowel realistische als idealistische blik werpt op het fenomeen stadslandbouw.
Tuin in de stad 
Boeiend verhaal naar aanleiding van Farming the City.
Deze initiatieven zijn o zo belangrijk al is het economisch nut beperkt. Het gaat om andere dingen, al is het maar om mensen weer contact te laten krijgen met “hoe echt voedsel groeit”.
Ja, ben ook overtuigd van het groot belang van stadslandbouw. Toch vrees ik dat als het er aan komt men voor economisch profijt zal kiezen en stadslandbouwprojecten het onderspit mogen delven…