De tuin van Spiderman

De buren noemen hem weleens Spiderman. Voor zijn Instagramvolgers staat hij bekend als Wombat the cat, maar wij mogen Mike zeggen.  Zowel in zijn buurt als online verbaast en inspireert Mike De Cloedt (49) uit Gent mensen met zijn bijzondere daktuin.

Voorbijgangers kijken vreemd op wanneer ze de bengelende komkommers aan de voorgevel ontdekken. Maar dan hebben ze de achterzijde en het huis van bovenaf nog niet gezien. Pompoenen, meloenen, tomaten, pepers, fruitbomen… Het groeit allemaal op het schuine dak van Mike. ‘’Ik laat de buurt graag meegenieten van mijn opbrengst,’’ zegt hij. Jaarlijks oogst hij ongeveer 500 kg groenten en fruit. En dat met een tuintje van 2,40 op 6 meter waarin nauwelijks zon komt en een schuin dak dat alleen te bereiken is via een dakraampje.

Hoog, hoger, hoogst

‘’Omdat mijn tuintje omsloten is door andere gebouwen, kon ik er nauwelijks iets kweken’’, zegt Mike. ‘’Ik besloot dan maar om in de hoogte te werken.’’ Hij bouwde met balken en maasroosters op 2,5 meter hoogte een extra verdieping waarop hij in groeizakken en minimoestuinbakken groenten en fruit teelt. Eronder plaatste hij enkele regentonnen van 750 liter waar het water uit de dakgoot naartoe loopt.

Op de muren rondom de tuin, op ongeveer 4 meter hoogte, bevestigde Mike met stevige moeren minimoestuinbakken. Daarin groeien zijn tomaten. ‘’Toch vond ik dat mijn tuintje nog te klein was’’, aldus Mike. Dus zocht hij het nog hogerop. In de dakgoten installeerde hij nog meer minimoestuinbakken waarvan hij de rand verhoogde met kunststof grasranden zodat er meer aarde in kon. Aan beide zijden van zijn puntdak, tot aan de nok, en rondom zijn twee schoorstenen bevestigde hij omheiningsdraad waaraan pompoenen, meloenen en komkommers zich kunnen hechten. Hiermee had hij plots 88 m2 extra kweekruimte.

De ingrepen tillen de tuin letterlijk en figuurlijk naar een hoger niveau. Om zijn planten water te geven, moet Mike de ladder op of door het dakraam kruipen. ‘’In de zomer haal ik het dakraam er zelfs helemaal uit’’, lacht hij. ‘’Zo kan ik er vlotter in en uit.’’ Van de lente tot laat in de zomer doet hij zijn bijnaam ‘Spiderman’ eer aan en is hij dagelijks wel een paar uur zoet met water geven en planten verzorgen tot op de nok van het dak.

Zaden uitwisselen

Ondertussen heeft hij de smaak helemaal te pakken. Op Instagram heeft hij als Wombat.the.cat al een grote schare volgers verzameld. ‘’De online community is geweldig’’, vertelt hij. ‘’Ik wissel zaden uit met mensen van over de hele wereld.’’

Hij ontdekte ook gelijkgezinde ‘chiliheads’ op Instagram. Met deze gepassioneerde chilikwekers wisselt hij ook graag zaden uit. Zelf teelt hij meer dan 100 variëteiten. ‘’In openlucht, ja. Op het dak is de temperatuur altijd wat hoger dan op de grond.’’

Nadeel van telen op het dak is vaak dat de grond sneller uitdroogt. Maar daar heeft Mike een paar oplossingen voor. Om waterverdamping tegen te gaan gebruikt hij hennepstrooisel als mulch. Doordat het strooisel spierwit is, warmt het de bodem niet mee op. Voor de pompoenen maakt hij graag gebruik van olla’s. Deze poreuze, terracotta kruiken graaf je in tussen de planten. Als de grond droog is, geeft de olla langzaam water af aan de grond eromheen. En in de minimoestuinbakken werkt hij met een reservoir dat via wieken water afgeeft aan de planten.

Ontdek nog meer foto’s op de Instagramaccount van Mike via @Wombat.the.cat.

Een aangepaste versie van dit stuk verscheen ook in het magazine Stadstuinieren, editie 2022-2.

Tips voor een moestuin die écht opbrengt

Growing your own food is like printing your own money, zegt Ron Finley, zelfverklaard gangsta gardener in een TED talk die je zeker moet zien als je dat nog niet gedaan hebt.
Hoewel ik grote fan ben van Finley en zijn project, ben ik het niet helemaal eens met zijn bekende quote.
Je eigen voedsel kweken zou financieel kunnen opbrengen, maar dan moet je wel rekening houden met het volgende:

Koop zo min mogelijk zaaigoed, maar oogst zelf je zaden en ruil met andere tuiniers.

Maak zelf je potgrond met tuinaarde en eigen compost. Composteren in eigen tuin gaat je dus de aankoop van veel dure grondverbeteraars schelen.

Kies voor planten die ofwel duur zijn in de winkel (zowat alle bessen) of die je snel en compact kan telen (radijs, rucola) of die niet of amper te vinden zijn (komkommerkruid, Oost-Indische kers, bijzondere variëteiten van tomaten en courgettes)

En geef regenwater in plaats van kraanwater natuurlijk.

Als je tuiniert voor je portemonnee moet je dus geen aardappelen kweken in een zak potgrond uit de winkel en de plant vervolgens 7 maanden plaats laten innemen in je minituin. Maar omdat ik tuinier voor mijn plezier, ben ik heel blij met die 383 gram aardappelen die ik afgelopen herfst kon oogsten, ha!

Een serre op je dak

Je dak vergroenen, heeft veel voordelen. Het is goed voor de biodiversiteit, werkt verkoelend in de zomer en isolerend in de winter en helpt mee het riool te ontlasten tijdens grote regenbuien. Iedereen kent wel de groendaken met sedumplantjes, maar sommige mensen gaan een stapje verder.

De inwoners van dit huis in Borgerhout (Antwerpen) bijvoorbeeld. Ze plaatsten een heuse serre op het dak. Tijdens de klimaatwandeling van het Ecohuis Antwerpen vertelden de bewoners er meer over.

Omdat hun huis lager was dan dat van hun buren, mochten ze er van de stad een extra verdieping op zetten. Daar hadden ze zelf geen nood aan, maar zo kregen ze wel het idee om het dak op te gaan.

In de serre – die ze met hoekijzers verankeren, want het kan er natuurlijk wel stevig waaien – kweken ze onder andere tomaten, paprika en aardbeien.

Naast de serre heeft het dak ook begroeiing: op het gedeelte waar het dak niet te veel extra gewicht aankan, groeit sedum. Rond de serre kan het dak meer gewicht aan en groeien er kruiden als bieslook en citroentijm. Dit noemde men een ‘biodiversiteitsdak’ en naast bijen en lieveheersbeestjes schijnen er zelfs krekels te zitten.

Er is ook een regenton, maar daar komen ze nauwelijks mee toe. Gelukkig moeten ze niet met gieters sleuren langs de steile trap, maar is er een aansluiting met haspel op de verdieping er net onder.

Geweldig om te tuinieren met zo’n panoramisch zicht, ha!

Op het gelijkvloers hebben ze trouwens ook een tuin. Een echte stadstuin, met bloemenborders, een konijnenhok en een tuindouche. Tussen de tegels lieten ze ruimte voor gras, zodat dit beter water kan doorlaten. Enige uitdaging is dat ze het gras af en toe met een schaartje moeten bijknippen (een grasmachine werkt vast ook wel, maar dat is voor zo’n kleine tuin niet echt de moeite).

Tip! Wie in Antwerpen stad woont en zelf aan de slag wil met ontharding, groendaken en gebruik van regenwater kan daarvoor een klimaatpremie aanvragen.

Velt-ecotuindagen: 7 boeiende stadstuinen

In het weekend van 5 juni vinden de Velt-ecotuindagen plaats. Ook dit jaar doen er heel wat interessante stadstuinen mee. Ik zet er hier een paar op een rijtje.

Sint-Niklaas – tuin van Lieven Bauwens

Een relatief jong voedselbos van 300m² in de stad. Vooral veel fruitbomen en een vijver.

Lokeren – Bes en bloem

Bloemenplukweide van een halve hectare die werkt volgens de principes van de biologische landbouw.

Gent – De Verwildering

Kruidenteelt, micro-landbouw, wilde planten, doorlevende groenten en prille bostuin.

Maastricht – Schaduwrijke permacultuur stadstuin

Tuin van 30m² waar men werkt met heliofietenfilter, regenwater aquaponics, grijswatercircuit en hoogteverschillen.

Brugge – Kruidentuin en bloemenweide Tudor 

Grote collectie kruiden en kleinfruit aan het kasteel van Tudor.

Utrecht- Inspiratietuin De Watertuin

Watervriendelijke voorbeeldtuin met tips rond wateropvang en -infiltratie. 

Mol – Samentuin De Warmoes

Gemeenschappelijke tuin met onder andere een boomschommel, kruidenspiraal, speelbosje, lemen bakoven, fruit en groenten.

Omwille van de coronamaatregelen is het verplicht om je bezoek te reserveren. Reserveren kan via de links hierboven. En nu duimen dat het weer meezit!

Opening zadenbibs

Met het mooie lenteweer begint het bij mij weer te kriebelen om in de tuin aan de slag te gaan en ik ben daar zeker niet alleen in. En net dit weekend openen de zadenbibs in Antwerpen weer!

In de zadenbib kan je gratis zaden ‘lenen’. Bedoeling is om nadien de zaden van deze planten weer te oogsten en naar de bib te brengen. De Antwerpse zadenbibs vind je in het EcoHuis en de bibliotheken De Poort, De Vertellerij, Driehoek, Park en Bist. Let op: het Ecohuis werkt alleen op afspraak via tel. 03 217 08 11.

Tomatenjaar

Dit jaar staat in het teken van de tomaat, toch wel een van de meest populaire moestuingewassen. De zadenbibs willen een Antwerpse, vergeten variant weer nieuw leven in blazen. De Witte Ster van Antwerpen is een witgele, zoete tomaat met sappig vruchtvlees. Wie deze tomaat wil telen, kan een gratis kaartje ophalen met 5 zaden van deze soort. Opgelet, de oplage is beperkt!

Vrijwilligers gezocht

De zadenbib zoekt trouwens nog vrijwilligers om zaden te verpakken. Wie wil meewerken, stelt zich kandidaat via deze link.

2 workshops voor de tuinier

In augustus zijn er, naast genieten van de oogst van je moestuin, ook een paar interessante activiteiten voor de tuinier.

Workshops voor kinderen: Lekkers uit de moestuin

RH_19_LekkersMoestuin2_24aug2020De moestuin van de Kinderboerderij Rivierenhof barst van lekkers dat wacht om te worden geoogst. Tijdens de workshops op 10 en 24 augustus mogen kinderen van 8 tot 10 jaar mee de groenten, kruiden en fruit op het erf ontdekken en proeven. 

Deelnemen is gratis, maar vooraf inschrijven is verplicht via http://www.provincieantwerpen.be > Kalender Rivierenhof


Webinar: klimaatrobuuste tuin

okt2015 4

Steek jij ieder jaar weer heel wat geld, tijd en liefde in je tuin om het dan weer te zien verdorren tijdens de droge zomermaanden? Ontdek tijdens een webinar van de gemeente Brasschaat hoe je van je tuin een klimaatrobuuste tuin maakt die bestand is tegen lange droogtes en hevige regenbuien. Tijdens de webinar geven experten jouw tips mee over de juiste plant op de juiste plaats, ontharding, regenwaterrecuperatie, tuininrichting… Zo kan je de komende zomers écht genieten van een groene tuin!

  • Wanneer: donderdag 27 augustus 2020 van 19.30 tot 21u.
  • Kostprijs: gratis
  • Reserveren via deze link.

 

De grote stadstuin van Olivier

Een hele tijd geleden mocht ik een kijkje nemen in de grote tuin van Olivier in Gent. Olivier tuiniert, net als zijn grote voorbeeld Frank Anrijs, met de natuur mee en niet tegen de natuur in.

1In Oliviers tuin vertaalt zich dat in weelderige borders waar zonnehoed, rabarber, leibomen, sla en dropplanten vrolijk door elkaar groeien. ‘’Omdat de plaats in een stadstuin beperkt is, maak ik geen onderscheid tussen moes- en siertuin. Ik kies daarom voor planten die zowel een streling voor het oog zijn als lekker’’, zegt Olivier.

Toch is Oliviers tuin alles behalve een bescheiden stadstuin. ‘’Ik heb het geluk gehad om een stuk grond achter onze tuin te kunnen bijhuren. Er was 20 jaar niets met het terrein gebeurd en het stond er vol braamstruiken, akkerwinde en kweekgras. Het koste me best wat werk om er een speelweide en moestuin van te maken.’’

Vrij spel voor Indische loopeenden

De speelweide is het territorium van de kinderen, de kippen en de Indische loopeenden. ‘’Mijn kinderen zijn nog geen echte tuiniers, maar genieten wel van onze tuin. Ze voetballen er en in de zomer kamperen ze er met hun vrienden. Omdat de kippen geen hok hebben, is het elke keer zoeken naar de eieren. Gelukkig vinden de kinderen dat heel leuk.’’

IMG_1278

Van slakken heeft Olivier geen last. ‘’Dankzij onze loopeenden krijgen die beestjes geen kans in onze tuin. Ze eten nauwelijks van mijn planten, behalve van de snijbiet die ik speciaal voor hen teel. We geven ze alleen extra voedsel tijdens de wintermaanden.’’

In een hoekje in de moestuin legde Olivier een vijvertje aan. ‘’Zeg maar eendenbad. Het stuk tuin achter het huis is voor de dieren meestal verboden terrein, om de twee waterpartijen daar te sparen.’’

Vaste planten in de moestuin

In zijn moestuinhoek kweekt Olivier onder andere komkommerkruid, zeekool, tomaten, prei, rabarber, Turkse racketsla en bessen. ‘’Ik merkte al snel dat ik eigenlijk een luie tuinier ben die graag de natuur zijn werk laat doen, ook in de moestuin’’, zegt Olivier.

IMG_1294

Zijn gewassen laat Olivier uitzaaien, hij bindt niets op en dieft niet. De moestuin is voor hem geen opbrengsttuin: ‘‘Ik geniet veel meer van de planten te zien groeien en bloeien dan van ze op te eten. Ik houd van schoonheid. Ik oogst vaak niet omdat ik de planten te mooi vind.

De laatste jaren ga ik vooral op zoek naar vaste planten voor mijn moestuin. Turkse racketsla bijvoorbeeld. Deze vaste plant kan heel goed tegen droogte en bloeit erg mooi.

Een andere favoriet is de Russische smeerwortel. Een geweldige plant die zijn mineralen heel diep uit de bodem haalt. Daardoor is het perfecte mulch voor mijn andere planten. Russische smeerwortel woekert niet en is ook heel mooi als sierplant.

Ook zeekool zou iedereen in de moestuin moeten hebben. Het is gemakkelijk om te vermeerderen en droogtebestendig. Ik houd van de donkerpaarse bloemen en de bladeren die doorheen het jaar van kleur veranderen.’’

Zaaien volgens de fenologische kalender

Zijn planten zaait Olivier zelf. ‘’In tuincentra zijn planten vaak bespoten met insecticide. Zaaien is best eenvoudig. In het najaar zaai ik bijvoorbeeld zonnehoed (echinacea) en dropplant, dat zijn planten waarvan de zaden in de grond moeten bevriezen voordat ze ontkiemen in het voorjaar.’’

20190804_113948

Olivier zaait nooit voor. ‘’Het is gemakkelijker om rechtstreeks in de grond te zaaien. En dan moet je ook geen stekjes afharden of zo. Ik ben trouwens geen fan van zaaikalenders. Om te weten wanneer ik moet zaaien, maak ik gebruik van de fenologische kalender. Die zegt dat je naar de tekenen in je tuin moet kijken. Elke lente is anders en verschilt ook van tuin tot tuin. Als de paardenbloem uitkomt, is het bijvoorbeeld tijd om wortelen te zaaien. Als de primula’s na de winter boven komen, kan je met spinazie en sla beginnen.’’

’s Nachts van je tuin leren

‘’Ik geniet vooral van mijn tuin. Ik loop er heel vaak in rond en zie hoe de planten groeien. Daar leer ik uit. Per week ben ik maximum een uur in mijn tuin bezig. Ik grijp maar zelden in. Zo zie ik soms hoe planten het, ondanks de regels, toch goed doen. Rabarber bijvoorbeeld heeft heel veel water nodig en plant je dus best niet onder een boom. Bij ons gaat dat desondanks wel goed, waarschijnlijk omdat de plant naast onze vijver staat.

IMG_1285

Ik kan trouwens iedere tuinier aanraden om ook eens ’s nachts in je tuin rond te lopen. Zo leer je veel, bijvoorbeeld over wie er aan de planten knabbelt. Ik ontdekte dat ik een plaag heb van oorwormen. Ik zag ze met duizenden tegelijk zich tegoed doen aan de courgetteplant. Als ik het niet met eigen ogen gezien had, zou ik slakken de schuld hebben gegeven. Oorwormen zijn op zich wel een meerwaarde voor de tuin, omdat ze bladluizen opeten. Omdat er hier geen bladluizen zijn, hebben ze zich op mijn planten gestort.’’

Kikkers en mosselen in de vijver

Hoewel hij een waterput heeft en ruimte zat voor watertonnen, geeft Olivier uit principe geen water aan de planten. ‘Dat gebeurt in de natuur ook niet. Door goed de bodem te bedekken en voor droogteminnende planten te kiezen, blijft mijn tuin er ook tijdens een hittegolf goed uitzien.

2

Toch ben ik dol op water. In de borders achter ons huis heb ik twee siervijvers gezet: eentje in de border en eentje in een grote ton. Er zijn ondertussen ook padden gekomen en zelfs een keer een reiger.  In onze vijvers zitten een aantal zoetwatermosselen die het water zuiveren. Deze mosselen kunnen wel 30 jaar oud worden. Samen met een pomp volstaat dat om de vijvers schoon te houden.’’

Deze tekst verscheen eerder in het magazine Stadstuinieren 2020-01.

3 workshops voor de tuinier

Dat de lente in zicht komt, dat zie je niet alleen aan de eerste bolgewassen die komen piepen. Het workshopaanbod voor de tuinier komt ook stilaan op gang. Ik zet hier 3 interessante workshops op een rij.

Tuin met vijvertje

Workshop ‘bloemen zaaien, hoe doe je dat?’

Welke bloemen, hoe zaaien, welke goedkope of gratis hulpmiddelen gebruiken en wanneer is het beste tijdstip? Dat leer je tijdens deze workshop op zaterdag 29 februari om 10u of 14u aan de oostvleugel van het kasteel Rivierenhof, Parkweg in 2100 Deurne. De workshop duurt 2 uur en is gratis. Vooraf reserveren is verplicht.

Workshop Start to moestuin

Op 8 maart kom je meer te weten over verschillende soorten tuinen, tuinieren en je maakt je eigen moestuinplan. Je kan kiezen tussen de voormiddagsessie van 10 tot 12.30 uur of de namiddagsessie van 14 tot 16.30 uur. Plaats van het gebeuren: Kinderboerderij Rivierenhof, Parkweg, Deurne (omgeving Rozentuin). Vooraf inschrijven verplicht, deelname is gratis.

Workshop rozen snoeien

In het Provinciaal Groendomein Vrijbroekpark groeien meer dan 1000 rozenvariëteiten. De ideale plek voor een workshop over rozen snoeien. Na een korte theoretische uitleg ga je zelf aan de slag. Breng zeker je snoeischaar en handschoenen mee! De workshop kan je volgen op 2 momenten: vrijdag 13 maart of zondag 15 maart, van 14.30u tot 17u. Gratis deelname, inschrijven is verplicht.

Veel plezier dit (moes)tuinseizoen!

Samenaankoop witloofwortels

Bericht aan alle witlovers! Voor het derde jaar op rij kan je via Noordlof je witloofwortels aankopen. Je kan ervoor kiezen om de witloof thuis te kweken (aan 30 cent per wortel) of in de kelder van Fundament in Antwerpen-Noord (aan 40 cent per wortel).

11-07-witloof-3

Bestellen kan nog tot en met 26 februari. Ophalen kan op zaterdag 29 februari tussen 17 en 20u of zondag 1 maart tussen 11 en 12u in de Sint-Amanduskerk van Antwerpen 2060, aan de zij-ingang (Sint-Amandusstraat).

Koos je ervoor om de witloof ter plaatse te kweken, dan kan je op die momenten meteen aan de slag!

Voor wie nog een groentje is op het gebied van witloof, organiseert Noordlof de workshop aan op 29 februari om 17u in de kerk. In dit filmpje krijg je ook al tips om met de wortels aan de slag te gaan.

6 tips voor startende samentuinen

Tijdens de wintermaanden vallen de tuintaken grotendeels stil. Behalve wanneer je een samentuin wil opstarten! Dan is er altijd genoeg te doen: medetuiniers en een locatie zoeken, tuinplannen maken, buurtbewoners informeren…

De Tuin van Zorro, een samentuin in Mechelen

In het voorjaar sprak ik met Hilde en Rita, twee ervaren samentuinierders uit de Tuin van Zorro in Mechelen. Zij gaven een aantal gouden tips voor startende samentuinen:

Zie het niet te groots. Volgens Hilde en Rita is het heel verleidelijk om heel veel mensen te ronselen voor je samentuin. Toch houden zij hun ledenaantal liever op maximum 10. Zo lopen de tuiniers elkaar niet in de weg en heeft iedereen iets om handen in de tuin.

Begin met makkelijke gewassen. Goede oogsten werken motiverend. Begin dus met sla en courgette, daarmee gaat het bijna nooit mis. Bloemkool kan je later nog proberen.

Let it go! Laat dingen los om ergernis te vermijden. Je werkt samen met een groep mensen dus het is belangrijk om goed overeen te komen en je niet druk te maken over kleine dingen.

Maak goede afspraken over de verdeling van de oogst. In de Tuin van Zorro gaat de verdeling van de opbrengst vanzelf. De oogst verzamelt men tijdens de tuinmomenten op een plek. Iedereen neemt dan wat hij of zij nodig heeft. Men houdt geen score bij over wie hoe vaak geweest is en hoeveel oogst hij of zij mag meenemen. Om wrevel te vermijden, kan je best vooraf goede afspraken maken.

Volg af en toe een moestuincursus om de basisprincipes van het tuinieren onder de knie te krijgen. Zo til je je moestuinvaardigheden wat sneller tot een hoger niveau!

Plaats zeker een picknicktafel! In de Tuin van Zorro kweekt men het groepsgevoel aan de picknicktafel. Men babbelt en borrelt er en is volgens Hilde en Rita het geheim achter het succes van hun samentuin.

En als bonus nog deze tip: heel opvallend vond ik de omgang van de samentuinierders met hun buren. Bij de opstart informeerden ze hen over hun plannen en ze nodigen ook regelmatig de buurt uit voor een bezoekje. Ze nemen klachten (bijvoorbeeld over een tak die over een omheining hangt) serieus. Daardoor hebben ze een goede band met hun buren die op hun beurt een oogje in het zeil houden wanneer de tuiniers er zelf niet zijn of hen water geven die keer toen hun regenvaten uitgeput waren.

Veel succes met jullie eigen samentuin!

Dit blogbericht is een herwerking van een artikel dat ik voor het magazine Stadstuinieren (2019-03) schreef. Een nieuwe editie ligt vanaf deze week in de krantenwinkel.