Tuin zonder pesticiden

Velt is deze week een campagne gestart om tegen 2020 alle pesticiden (voor particulier gebruik) uit de winkelrekken te krijgen. Een goede timing, want deze week zou de Europese Commissie stemmen over een verlenging van het gebruik van de glyfosaat, een bestanddeel dat je bijvoorbeeld terugvindt in de ondertussen beruchte onkruidverdelger RoundUp.

Vandaag bleek dat de Europese Commissie de beslissing heeft uitgesteld, omdat er geen meerderheid gevonden is. België zou trouwens voor een verlenging gestemd hebben…Dikke duim omlaag!

Een braakliggend terrein vol heermoes en klaprozen – mooi toch?

Pesticiden worden gelinkt aan hormoonverstoring, wat leidt tot obesitas, verminderde vruchtbaarheid en zelfs autisme, en verontreinigen de waterbodem. Terwijl er genoeg alternatieven zijn om met onkruid en plagen om te gaan.

Eerst en vooral: chillax! Alle planten en dieren hebben hun nut en wat onkruid is voor de een is een lekkere of mooie plant voor de ander.

Ik geef toe dat ik het soms wel moeilijk heb met slakkenvraat of bladluizen. Gelukkig bestaan er nog veel middeltjes waar geen gif bij komt kijken. Check deze tips tegen slakken bijvoorbeeld.

Een rups op de bloemkool (foto van vorig jaar)

Ongewenste planten komen vooral boven op plekken waar de aarde bloot ligt. Zorg voor bodembedekkers (maagdenpalm of bosaardbeitjes zijn bijvoorbeeld leuk) of bedek de grond met organisch materiaal of karton (ook wel mulchen genoemd).

Tuinier jij al gifvrij? Vergeet dan niet om de oppervlakte van je tuin in te voeren op de campagnewebsite van Velt. Het is de bedoeling om ecologische tuinen in Vlaanderen en Nederland in kaart te brengen. Mijn bescheiden tuintje van 24m² is er al bij geteld.

Vogels tellen

Dit weekend zie ik ze hopelijk vliegen. Tijdens de nationale vogeltelling bedoel ik. Woon je in België of Nederland en wil je ook mee doen, tel dan op 16 en 17 januari 2016 een halfuur de vogels in je tuin.

Een simpele duif

Je telt het hoogst aantal vogels van een soort die tegelijkertijd in je tuin zit. Een paar tips:

• Zitten er veel vogels tegelijk op de voederplank? Maak een foto en je kan daarna rustig controleren hoeveel vogels je zag.
• ’s Morgens vroeg zijn vogels het meest actief en valt er dus het meest te tellen.
• Overvliegende vogels tel je niet.
• Je moet geen onderscheid maken tussen vrouwtjes- en mannetjesvogels.
• Heb je hulp nodig bij het herkennen van vogels? Op deze website vind je een lijst met foto van de meest voorkomende tuinvogels of download de app Tuinvogels van Vogelbescherming Nederland.

De resultaten van je telling geef je door via deze Belgische website en deze Nederlandse website. In 2015 werd de huismus het meest geteld. Op nummer 2 stond de koolmees en op nummer 3 de merel (in Nederland) en de vink (in België).

In onze tuinen zien we vooral duiven en merels. Meeuwen horen we wel heel vaak overvliegen, maar strijken raar of zelden neer in onze tuin.

Stop verkoop kankerverwekkende herbicide

In onze tuin doen we het zonder pesticiden, want zonder is gezonder. Onkruid- en insectenverdelgers zijn schadelijk voor de gezondheid en voor de natuur. Ze vervuilen het water en de lucht en maken planten en dieren ziek. Eens in het milieu, zijn deze stoffen erg moeilijk te verwijderen.

Teken vandaag nog de petitie. De hommels en bijen zullen je dankbaar zijn!

Op deze site vind je heel wat tips om zonder gif in je tuin aan de slag te gaan. Ook de website van Velt is een goede bron van informatie. Als laatste redmiddel bestaan er ook een aantal bestrijdingsmiddelen die in de biologische landbouw gebruikt mogen worden. Helaas verkopen veel (Belgische) winkelketens daarnaast nog steeds pesticiden met glyfosaat…

Glyfosaat staat beter bekend als Roundup, een herbicide van Monsanto die een ongewenst plant verschrompelt tot aan de wortels. In maart oordeelde het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) van de Wereldgezondheidsorganisatie dat glyfosaat ‘waarschijnlijk kankerverwekkend’ is voor de mens. Om van de effecten op de dieren en andere planten in je tuin nog maar te zwijgen…

Europa moet nog beslissen of glyfosaat na 2015 toegelaten blijft. België zou glyfosaat kunnen bannen uit voorzorg, maar onze regering laat het initiatief over aan Europa. Frankrijk en Nederland stelden wél deadlines op om het gebruik van schadelijke gewasbeschermingsmiddelen door particulieren en professionelen te verbieden. Sommige winkelketens, zoals Intratuin en Praxis, hebben al zelf hun conclusie getrokken en het product uit de rekken gehaald.

Jammer genoeg zijn de producten in België nog steeds te koop in bijvoorbeeld Brico, Aveve, Gamma en Hubo. Greenpeace startte daarom een petitie om de winkelketens te vragen de verkoop van glyfosaat stop te zetten. Laat van je horen via deze campagnewebsite!

 

Bessen beschermen tegen vogels

Vorig week wachtte ik nog vol ongeduld op de eerste rijpe frambozen. Nu blijkt dat de merels ook aan het aftellen waren. Helaas waren ze er sneller bij…

Nul frambozen. Zo veel hebben we er toe nu toe gesnoept. Gelukkig hangt de struik nog vol met onrijpe bessen, dus is het nu een kwestie van ze tegen de vliegende dieven te beschermen.

Betrapt!

Bij de doe-het-zelfzaak in onze buurt kocht ik een net tegen vogels. Het beste is een blauw net, dat goed zichtbaar is voor vogels waardoor ze niet verstrikt raken. Helaas verkocht onze lokale handelaar alleen zwarte netten. We bevestigden hier en daar stroken aluminiumfolie in de hoop dat het de beesten afschrikt.

Het beste is om het net als een soort kooi rond de bessenstruik te bevestigen, zodat de vogels er niet bij kunnen en de bladeren niet knakken door het net. Wij maakten handig gebruik van ons plantenklimrek, maar om goed te zijn, moeten we nog extra palen   plaatsen. Een klusje voor dit najaar. Om het net zo goed mogelijk van de struik weg te houden, plaatste ik stokken met daarop omgekeerde plantenbakjes.

Ook de Japanse wijnbes gaat mee onder het net.

Laat de frambozen maar komen!

Hoe bescherm jij je bessenstruiken tegen vogels? Ben benieuwd naar jullie ervaringen met vogelvraat…

Week van de bij

Ik weet niet of het door mijn naam komt, maar ik heb een zwak voor bijen. Ik heet namelijk Bie, een woord dat hier in Vlaanderen ook wel eens synoniem staat voor bijtje.

Helaas hebben de bijen (en hommels) het de laatste jaren erg moeilijk. Wereldwijd melden imkers het verdwijnen van hele bijenpopulaties. Tijd om in actie te komen dus! De Vlaamse Milieumaatschappij heeft daarom 1-5 juni uitgeroepen tot Week van de Bij.

Voor stedelingen is er alvast goed nieuws: bijen floreren beter in de stad dan op het platteland, omdat er hier minder pesticiden gebruikt worden en de bloemen hier veel diverser zijn dan op den buiten.

Bijenhotels (of insectenhotels) zijn de laatste jaren zelfs een echte hype geworden. Maar even belangrijk is het om naast een slaapplek (in de vorm van een bijenhotel of rommelig hoekje) ook voedsel te voorzien voor deze beestjes.

Ik deel met jullie graag een paar veel bezochte planten uit onze tuin:

Topper op dit moment is de ooievaarsbek (geranium macrorrhizum)

Bijen houden van planten met een eenvoudig bloemetje (in plaats van bijvoorbeeld de vaak gelaagde gecultiveerde soorten) waardoor ze de nectar gemakkelijk vinden. Zo’n ooievaarsbekbloem is wel heel uitnodigend!

Blauwe druifjes in het voorjaar.

Zorg in het voorjaar voor voldoende eten voor de bijen en hommels door bloembollen te planten (bijvoorbeeld blauwe druifjes of krokussen). In het najaar doen zonnebloemen en sedum het erg goed bij de bijen.

Hommels komen vooral op onze framboos af.

Kies ook voor zo veel mogelijk inheems planten. Onze bijen en hommels kunnen ze dan sneller herkennen als eten.

Bijen en hommels zijn trouwens helemaal niet agressief, in tegenstelling tot de wesp. Ze voelen zich niet snel bedreigd. Ik ben ooit wel eens door een hommel gestoken, maar dat kwam omdat ik met mijn blote voeten in het gras op een hommel trapte. Tja, dan zou ik ook boos worden.

Ten slotte nog dit: uiteraard is het gebruik van pesticiden zoals Roundup nefast voor de bijenpopulatie. Zonder is gezonder!

Welke bloemen trekken in jouw tuin de meeste hommels en bijen aan?

Slakkengang

De (naakt)slak is een van de meest verfoeide dieren onder tuiniers. De glibberige beesten knabbelen aan je (moestuin)planten totdat er in sommige gevallen niets meer over blijft (RIP hosta). Uiteraard heeft de slak zijn nut in de kringloop van je tuin, maar trop is te veel.

Een van de twee slakkenvallen in onze tuin.

Om de slakkenpopulatie in je tuin onder controle te houden, is het nu het beste moment om in actie te schieten. Tegen het einde van deze maand legt een slakkenexemplaar namelijk gemiddeld 400 (!) eitjes. Drie weken later komen de eitjes uit en slechts twee maand later zijn ze al ‘volwassen’ genoeg om zelf voort te planten. Reken maar uit wat dat voor de slakkenbevolking in je tuin betekent…

Een tijdje geleden lijstte ik een paar tips op om slakken uit je tuin te weren en de populatie te verminderen. Nog steeds strooi ik af en toe ecologische slakkenkorrels en vandaag haalde ik een nieuw wapen boven: de slakkenval.

Het lief moest even slikken toen ik een flesje blonde Leffe opofferde aan de verdelging van de (naak)slak. Jammer dat slakken niet verzot zijn op pindakaas, koffie of iets anders smerig – insert smiley face here!

Schol!

Zonnebloem vs bladluis

Begint het bij jou ook altijd te kriebelen als het over luizen gaat? Gelukkig zijn we dit jaar over het algemeen gespaard gebleven van deze ongewenste bezoekers. In het voorjaar kampte de hortensia nog met een invasie dopluizen, maar de hagelstorm maakte er korte metten mee (elk nadeel heb etc).

Het scheelt ook dat we geen rozenstruiken meer hebben. De onze waren heel gevoelig voor bladluis en vorig jaar was ik vaak in de weer met de plantenspuit. Niet mijn favoriete taak. De struik weghalen was na het omhakken van de slangenden de beste beslissing voor onze tuin.

Een andere plek waar deze kriebelbeestjes graag hun kamp opslaan, is de Oost-Indische kers. Maar ook daar was dit jaar geen bladluis te zien. En net toen ik op mijn lauweren begon te rusten, ontdekte ik dit tafereel:

The horror!

Na wat speurwerk op het internet lijkt deze invasie geheel mijn eigen schuld. Het was de afgelopen tijd te droog en ik heb de planten niet genoeg water gegeven. Daardoor is de zonnebloem verzwakt en een makkelijke prooi geworden voor bladluizen en hun partners in crime, de mier.

Mieren ‘melken’ namelijk de bladluizen. Dat werkt zo: de luizen zuigen sap uit de plant. Ze scheiden daarna honingdauw af, een suikerig goedje waar mieren verzot op zijn. In ruil voor de honingdauw beschermen de mieren de bladluizen. Wanneer er bijvoorbeeld een lieveheersbeestje langskomt, zullen de mieren deze luizeneter aanvallen en verjagen.

Omdat ik mijn plantenspuit niet wilde bovenhalen, heb ik een drastische maatregel ingezet: de snoeischaar. Gelukkig is niet de volledige zonnebloem aangetast, alleen een tweetal zijtakken. Het ziet er nu natuurlijk veel kaler uit dan ervoor, maar dat heb ik wel over voor een (zo goed als) bladluizenvrije tuin…

Zijn er bij jou nog luizeninvasies te zien?

Spinnen in de tuin

Weetje van de week: in een strak onderhouden tuin zitten gemiddeld zo’n 20% minder spinnen dan in een verwilderde tuin. Dat staat althans in het ledenkrantje van de afdeling Antwerpen stad van Natuurpunt deze week.

Gelukkig heb ik geen spinnenfobie, want onze stadstuin is allesbehalve strak te noemen. En een snelle blik in de tuin bevestigt: het is hier een spinnenparadijs… Geen probleem, alle dieren die hun uitwerpselen binnen de perken kunnen houden, zijn bij ons welkom (kuch rotkatten kuch).

Een dikke, vette kruisspin

De meest voorkomende spin in onze tuin en met stip op een de meest fotogenieke is de kruisspin. In zo ongeveer elk hoekje hangt een groot wielweb met in het midden een dikke spin.

Spinnen zijn  nuttige dieren binnen de kringloop van het leven  in de tuin en een goede barometer voor de biodiversiteit van de tuin omdat ze zich te goed doen aan verschillende insecten. Zo draaien ze hun hand niet om voor een wesp tussendoor. Of eigenlijk is dat precies wat ze doen.

Sebastiaan vangt een wesp.

Ik stond net een prachtig exemplaar te bewonderen, dat ik voor de gemakkelijkheid Sebastiaan zal noemen, toen er een wesp in het web belandde. Voor ik het goed en wel besefte (en de wesp hopelijk ook), had Sebastiaan er een springroll van gemaakt.

Ben ik even blij dat ik geen wesp ben!

Welke spinnen zitten er bij jullie in de tuin?

Luis in de dop

Het was zeker geen van de vele redenen waarom we besloten de rozenstruik om te hakken, maar wat was ik achteraf blij om eindelijk verlost te zijn van de bladluizen die zich hardnekkig op de struik verschuilden.

Helaas, net wanneer je denkt dat de plantenspuit met zeepsop verleden tijd is, duikt er weer een nieuw probleem op. Dat kondigde zich zo aan:

Enkele bladeren van de hortensia leken plots nat en kleverig.

Sommige bladeren van de hortensiastruik leken vochtig en plakkerig.

Een snelle blik tussen de stengels van de  plant leverde volgend plaatje op:

De stengels zaten vol zwarte bolletjes.

Zwarte verdikkingen op de stengels van de hortensia. Even dacht ik nog dat het vergroeiingen waren op de houterige delen van de plant. Een snelle blik op het www leerde me dat ik met een invasie dopluizen zit.

Dopluizen zijn een soort schildluizen die,what’s in a name, luizen zijn met een hard pantser. Het zijn parasieten die zich te goed doen aan het sap van laat ons zeggen een hortensiastruik en een voor de plant giftige, plakkerige stof achterlaten. Misschien ook een verklaring waarom de planten onder de hortensia het niet echt schitterend doen.

Dopluizen zien eruit als groene – of in dit geval – bruine dopjes en scheiden honingdauw af, een goedje dat gesmaakt wordt door mieren, wespen en zelfs bepaalde bijensoorten. Voor de plant zelf is het minder leuk. Honingdauw verstikt de bladeren van de plant en trekt schimmels aan.

Korte metten dus! Na wat gegoogle startte ik met het handmatig verwijderen van de beestjes. Niet dat ik ze een voor een weg plukte. Omdat de meeste dopluizen zich op de houterige delen van de struik genesteld hadden, was het al behoorlijk effectief om met mijn hand (en tuinhandschoen) over de stengel te wrijven.

Daar is de plantenspuit weer!

Om de resterende populatie aan te pakken, haalde ik mijn plantenspuit weer boven. Met een mengsel van biologisch afbreekbaar afwasmiddel, kookolie en veel water spoot ik alle geïnfecteerde stengels nat. Sommige luizen kon ik wegspuiten, van de andere hoop ik dat het middel zijn werk doet.

Volgende week zal ik dit nog een keer herhalen (en waarschijnlijk de weken erop ook nog), totdat de hortensia bobbelvrij verklaard kan worden.

Iemand al ervaring gehad met dopluizen? (Milieuvriendelijke) tips zijn meer dan welkom.

Harig bezoek

Bijna was het onkruidplantje zonder pardon in de groenbak verdwenen. Gelukkig zag ik nog net op tijd iets pluizigs op een van de zijtakjes. Een rups!

Harig rupsje

De lange haren van de rups deden me onmiddellijk aan de processierups denken. En hierdoor flitsten plots beelden aan mijn oude Chiro voorbij – good times. Wacht, dat moet ik even uitleggen.

In een ver verleden was ik een keer op Chirokamp ergens in de Limburgse bossen. Het was toen dat er een jongen door (!) het muurtje van de sanitaire blok viel, terwijl er op datzelfde moment iemand stond te douchen. Datzelfde kamp stonden een Chiromaatje en ik plots vol rode, jeukende vlekken. De leiding moet zo genoten hebben van dat kamp!

Gelukkig herkende een plaatselijke apotheker snel onze uitslag als een reactie op de processierups. Tja, wat wil je als je kampeert in een eikenbos midden juli in Limburg?

Met het juiste zalfje verdween de jeuk. Sindsdien kijk ik wel twee keer uit tegen welke boom ik me nestel.

Maar goed, is de rups in onze tuin zo’n jeukverspreidend monster? Rupsen determineren is niet simpel voor een amateur als mezelf, maar Vlindernet probeert het zo eenvoudig mogelijk te houden met zijn rupsenzoeksysteem. Ik heb besloten dat het rupsje in onze tuin een Mendicabeer (Diaphora mendica) is, al zou ik er niet op durven zweren. Rupsenkenners mogen zich altijd melden in de commentaren om mij vriendelijk doch kordaat te verbeteren. Dank!

Wie mijn verleden als rupsenmoordenaar kent, kan ik geruststellen. Ik ben een born-again rupsen lover. Het rupsje werd weer in de natuur gezet, waarbij ‘natuur’ slaat op dat rommelige hoekje in onze tuin.