Bezoek aan de plantentuin in Gent

Na een valse start (we wilden eigenlijk in april voor mijn verjaardag gaan, maar er waren geen tijdsloten meer vrij) is het eindelijk gelukt: een bezoek aan de plantentuin in Gent.

Een groene oase in de stad

Reuzenwaterlelies in de Victoriaserre

Hoewel ik er graag kom, is de stad me na al die uitstappen nog steeds redelijk onbekend. Straatnamen zeggen me al helemaal niets. Het was dus een kleine verrassing toen de gps ons naar de plantentuin gidste en we vlak aan het citadelpark stopten, in het straatje waar we altijd parkeren als we naar het S.M.A.K. gaan, ha!

De tuin is al sinds 1903 op deze locatie te vinden, vlakbij het gloednieuwe Gents Universiteitsmuseum dat afgelopen najaar de deuren opende. Daar zijn we ook nog niet geweest, dus de kans is groot dat we binnenkort nog eens teruggaan.

De plantentuin bestaat uit verschillende delen, met buiten onder andere een rotstuin, een moestuin, een bostuin en een vijver waarnaast de rododendrons deze tijd van het jaar in bloei staan.

Rododendrons in bloei aan de vijver

Het is rododendronstijd!

Daarnaast zijn er ook nog serres. De succulentenserre is tijdelijk niet toegankelijk, maar de Victoriaserre, Subtropische en Tropische serres zijn zeker de moeite.

Bloemen in de Tropische serre

In de Victoriaserre zijn het de reuzenwaterlelies die de show stelen. In de Suptropische serre zagen we de recent uitgebloeide titan Arum (Amorphophallus titanum) en in de Tropische serre roken we de ene zalige geur na de andere.

waterlelies in de Victoriaserre

Subtropische plantenverzameling

Ben jij hier al geweest?

Praktisch:

Adres: Ledeganckstraat 35, 9000 Gent

De plantentuin en serres zijn gratis te bezoeken. Toegang tot de serres is vanwege de coronamaatregelen vooraf te reserveren. Je hebt dan binnen je tijdslot een halfuur de tijd om de serres te bezoeken.

https://www.gum.gent/nl/museum-plantentuin

Noten rapen in Antwerpen

Herfsttijd is nootjestijd! En wat is leuker dan zelf op zoek te gaan naar (tamme) kastanjes, beukennootjes en hazelnoten?

In Antwerpen zijn dit mijn favoriete plekken om noten te rapen.

Park Den Brandt

In het Antwerpse district Wilrijk heb je een aantal grote parken naast elkaar: Park Den Brandt, het Middelheimpark en het Nachtegalenpark. In deze parken vind je veel notenbomen, vooral tamme kastanjes. Wij trekken meestal naar Den Brandt.

Hof van Leysen

Mijn favoriet om met de kinderen naartoe te gaan, blijft Hof van Leysen aan de Markgravelei. Het is een bescheiden park met speeltuin, samentuin en bos(je) waar je onder andere kastanjes en beukennoten vindt.

Sint-Fredegandus begraafpark

Say what? Nootjes rapen in een begraafpark? Ja hoor, op deze voormalige begraafplaats kan je tussen de oude zerken walnoten rapen. Naast de meer dan 100 (!) notenbomen groeien trouwens ook appel- en perenbomen. Plukken mag, maar uiteraard wel met respect voor de graven. Je vindt het park in de Lakborslei in Deurne.

Neem je alleen mee wat je gaat gebruiken? De eekhoorntjes zullen je dankbaar zijn.

Waar ga jij het liefst kastanjes en andere noten rapen?

De leukste parken in Antwerpen

Mannekes, het wordt tropisch dit weekend. In Antwerpen zouden de temperaturen naar 29°C stijgen. Ga je, net als wij, niet naar zee? Dan kan ik je misschien plezier doen met een overzicht van de leukste parken in onze stad.

Het grootste

Zalige zomeravonden in het openluchttheater (c) Francois

Met een oppervlakte van 132 ha is het Rivierenhof veruit het grootste park in de stad. Er is van alles te doen en te zien: een kinderboerderij, een verkeerstuin, speeltuinen, sportvelden, wandel-, loop- en fietspaden… Je kan iets drinken op het terras van het kasteel, met zicht op een grote vijver of door een van de zes collectietuinen struinen.

In de zomer zijn de concerten in het Openluchttheater (OLT) een aanrader. Tip: op vrijdag mag je gratis binnen!

Het lekkerste

Ook in Park Den Brandt staat een kasteel. Maar de echte attractie van dit park vind ik de pluktuin. De pluktuin is het hele jaar door toegankelijk voor het publiek en is open van zonsopgang tot zonsondergang. De beste periode voor een bezoek is tussen juli en september wanneer je er volop kersen, appels en pruimen kan plukken.

Het cultureelste

Het Zotte Geweld van Rik Wouters

Het Middelheimpark is eigenlijk een openluchtmuseum. De gratis beeldentuin is elke dag open, behalve maandag. Je vindt er meer dan 400 beeldhouwwerken van 1900 tot nu, onder andere van Rodin, Permeke, Ai Weiwei en Panamarenko. Mijn persoonlijke favoriet blijft toch het immer vrolijke ‘Zotte geweld’ van Rik Wouters.

Het natste

De trekpleister van het Boekenbergpark is zonder twijfel de ecologische zwemvijver. Planten zuiveren het water zodat er geen chemicaliën nodig zijn in het 73m lange bad. Er is ook een klein speelbad met een diepte van 50cm en een grote ligweide.

Op zonnige weekend- en vakantiedagen kan het er wel erg druk zijn. Dan mogen er elk kwartier 150 zwemmers het water. Na 15 minuten moet iedereen eruit en is het de beurt aan de volgende groep. Zwemmen is er gratis, maar neem wel 2 euro mee voor de lockers.

Het natuurlijkste

De landschap in de Hobokense Polder is heel afwisselend.

Is het een park of een bos? De Hobokense Polder is in ieder geval het grootste natuurgebied in Antwerpen. Meer dan 500 verschillende planten en 360 verschillende paddenstoelen vinden hier hun thuis. In de late lente stelen orchideeën de show en tussen het gras kan je de bos- en de bijenorchis ontdekken. Of je komt tijdens je wandeling misschien wel enkele gallowayrunderen of konikpaarden tegen.

Toch blijft Park Spoor Noord met stip op 1 mijn persoonlijke favoriet. Het heeft alles wat een park voor mij moet hebben: speeltuinen voor grote en kleine kinderen, wandel- en fietspaden, picknickweides… En vooral: het ligt praktisch voor mijn deur!

In de lente en zomer vind je me op warme dagen samen met mijn zoontje in of rond de fonteinen of een ijsje etend op het terras van de zomerbar. Sportievere parkgangers halen hun hartje op in het skatepark of op een van de sportweides.

Ook leuk zijn het Hof van Leysen (klein maar fijn), Mastvest (met zijn prachtige bruggen uit 1930) en Te Boelaerpark (plezante nieuwe speeltuin met waterhoekje).

Of je nu verkoeling zoekt onder de bomen, in het water of juist gaat zonnekloppen in het gras, ik hoop dat je je amuseert!

Heb jij een favoriet park in Antwerpen?

Noten plukken op de begraafplaats

Peren, appelen en noten plukken tussen de grafzerken. Niet de meest voor de handliggende plek, maar in het Antwerpse Sint-Fredegandus begraafpark kan en mag je voor eigen gebruik komen plukken. Wel met respect voor de graven en bomen, benadrukt Mark, de man die me rondleidt op de begraafplaats tijdens Open Monumentendag.

Notenbomen tussen de zerken.

Het kerkhof is de oudste, nog bestaande, Antwerpse begraafplaats. Ondertussen wordt er hier niet meer begraven. Het oude gedeelte is geklasseerd, terwijl het overige gedeelte eind jaren negentig omgevormd werd tot park door architect Chris Vermander. Die hield rekening met het karakter en de geschiedenis van de plek.

Mijn gids werkte meer dan 20 jaar op de begraafplaats en is meer dan 30 vrijwilliger bij de heemkundige kring. Een wandelende encyclopedie!

“Ooit stonden er rondom de kerk een paar notenbomen waarvan de opbrengst verdeeld werd onder de armen”, vertelt mijn gids. “We vroegen aan de architect om dit in zijn ontwerp op te nemen.” De architect nam het advies ter harte en uiteindelijk werden er meer dan 100 notenbomen gepland tussen de zerken en langs de paden.

Het laten verwilderen van de planten is een bewuste keuze.

In een uithoek van de begraafplaats kregen oude peren- en appelrassen een plek. Door het slechte weer de afgelopen maanden viel de oogst dit jaar flink tegen. De notenbomen daarentegen hangen vol vruchten.

De jonge fruitbomen dragen dit jaar amper vruchten.

Ook in de rest van het begraafpark lijkt de natuur de overhand te nemen. Klimop overwoekert de graven en vlinderstruiken groeien vrolijk tussen de gebarsten zerken. “Soms halen we de klimop weg, maar eigenlijk is het beter dat we de plant laten groeien”, vertelt Mark. “De plant houdt de vervallen zerken goed samen. Zodra we de stengels weghalen, durven de stenen wel eens uit elkaar vallen.”

Sommige graven zijn in heel slechte staat

De wilde bloemen en vlinderstruiken snoeit men pas na de bloei terug, zodat de bijen en vlinders ervan kunnen genieten. Er leven niet alleen insecten, maar ook grotere dieren zoals egels. Er werd zelfs een mossoort ontdekt dat vooral in de Ardennen groeit en verder niet voorkomt in Vlaanderen.

Wuivende halmen tussen de grafzerken.

Of hoe kerkhoven in de stad een zegen kunnen zijn voor de lokale biodiversiteit!

Blindentuin in Hof van Leysen

De buurtbewoners van het Hof van Leysen, een sympathiek park in Antwerpen, nemen sinds september vorig jaar de verwaarloosde blindentuin onder handen. Ik ging een kijkje nemen, nieuwsgierig naar het werk dat er tot nu toe verzet is.

De blindentuin is nu een samentuin voor de buurt

De blindentuin werd eind jaren zeventig aangelegd door de provincie Antwerpen. Het concept was op zich goed: een tuin in hoge bakken met metalen leuningen waarmee blinden en slechtzienden zich konden laten leiden. Er stond (en staat) zelfs een plattegrond in braille. In de tuin groeiden vooral planten die lekker geurden of fijn aanvoelden.

Het oude infobord in braille staat er nog.

De locatie was ook niet zo slecht gekozen: aan de overkant van het park ligt een instituut voor vrouwen met een visuele handicap. Zij kunnen er al meer dan 40 jaar terecht voor opleidingen en woonondersteuning.

Toch raakte de blindentuin al snel in verval. De provincie was heel enthousiast toen buurtbewoners vorig jaar besloten om de tuin aan te pakken. Met de steun van de burgerbegroting en de provincie vernieuwden vrijwilligers uit de buurt de vermolmde moestuinbakken en plantten ze bessenstruiken, kruiden, bloemen en groenten.

Ongeveer de helft van de bakken moest vernieuwd worden.

De grootste uitdaging voor de samentuin is naar eigen zeggen de spelende kinderen in het park. Naast de tuin ligt een speeltuin en de kinderen rennen ook graag tussen de moestuinbakken. Dat is natuurlijk nog niet zo erg, vervelender is dat ze soms ook in de bakken klauteren, planten vertrappelen en ze kaal plukken. Om dit tegen te gaan, maken enkele kinderen pictogrammen om op te hangen in de tuin en staat er een infobord voor de ouders.

Vrijwilligers voor de samentuin zijn nog steeds welkom. Via deze facebookpagina blijf je op de hoogte van werkdagen in de tuin. De tuiniers plannen daarnaast ook activiteiten zoals een picknick of een filmavond over ecologie voor de buurt.

Weer een mooie aanwinst voor de buurt!

Koninklijke serres

Een parktuin van maar liefst 14.000m² kan je nauwelijks een typische stadstuin noemen, maar de koninklijke serres van Laken liggen in Brussel en zijn dus een vorm van stadstuinieren, toch?

Een bezoek is in ieder geval een aanrader. Dat weet de koning ook en daarom zet hij elk jaar drie weken lang de tuinpoorten open. Als bezoeker volg je braaf de route, die je gelukkig genoeg foto’s voor je Facebookprofiel opleveren.

Aan fotogenieke planten geen gebrek

Het eerste deel van de wandeling leidt je langs het kasteel en de enorme parktuin, inclusief vijver, Japanse kerselaars (Prunus serrulata) in bloei en strak getrimde hagen Als je goed kijkt, zie je zelfs het grijze silhouet van de stad Brussel op de achtergrond.

Het tweede deel neemt je mee in de serres zelf, die in 1873 werden ontworpen door architect Alphonse Balat in opdracht van Koning Leopold II.

Een gekroonde serre

De serres zijn aangepast aan het landschap: zo loopt er een lange, overdekte gaanderij over de heuvels van de parktuin. Een pareltje! Moest ik lid zijn van de koningsfamilie en een beetje sportief, zou ik er gaan joggen wanneer het regent.

Af en toe aanschuiven

Nu was het joggen een beetje moeilijk omdat de gangen af en toe verstopten met fotograferende mensen. Onze buggy van de trappen te dragen, bleek al een goede workout. (Echt rolstoel- en kinderwagenvriendelijk zijn de serres dus niet. Daarom organiseert men op 25 april een speciale dag waarbij de route wél toegankelijk is voor mensen op wieltjes.)

Een uitgebreide collectie varens

Een deel van de plantencollectie is even oud als de serres zelf. Koning Leopold II liet onder andere planten uit zijn Afrikaanse achtertuin overkomen. Er is een grote variatie aan rododendrons, varens, orchideeën en hortensia’s te zien. In de lange gaanderijen zie je fuchsia’s en ooievaarsbek (geranium) in de meest uiteenlopende kleuren.

Bezoek aan de Koninklijke serres van Laken kan dit jaar nog tot en met 5 mei 2017. Toegangsprijs is 2,50€ per persoon (gratis onder de 18 jaar). Er is een parking recht tegenover de tuinen.

Wilde planten

Word jij ook zo vrolijk van onkruid? En dan bedoel ik niet die onverwoestbare heermoes in je tuin die je misschien tot wanhoop drijft, maar de vrolijke klaproos, groot kaasjeskruid en duizendblad in kieren en gaten in het stadsbeton.

Viooltjes groeien spontaan tussen de stoeptegels in Hoboken

Sinds gemeenten geen pesticiden meer mogen gebruiken om openbare ruimte te beheren, zijn de bermen aan de kant van de weg veel levendiger. Ik word alleszins instant gelukkig van ecologische bermen waar wilde planten weelderig bloeien.

Een ecologische berm in Park Spoor Noord

Ik vind het daarom heel jammer dat de website Wilde planten in Brugge deze week aankondigde ermee op te houden. De afgelopen maanden ging initiatiefnemer Marc Willems op zoek naar wilde flora in Brugge. Geen plantje was te klein voor deze blog. Gelukkig blijft de website met maar liefst 120 beschrijvingen van ‘onkruid’ als naslagwerk bestaan.

Het was heel fijn om via de website en bijhorende Facebookpagina te leren over de namen en eigenschappen van planten die je bijna dagelijks passeert in de straten. Verrassend bijvoorbeeld dat er meer eetbaar groeit dan je denkt, al geef ik toe dat ik het niet zo maar van de straat zou plukken.

Bewaren

Zaaigedicht: een update

De letters van Maarten Ingels’ zaaigedicht zijn nu duidelijk leesbaar. Ik vraag me af of mensen de plantjes binnenkort durven oogsten.

Het zaaigedicht dat je in de Antwerpse zadenbibliotheken kon afhalen, is vandaag geplant. Over een week komen de eerste zaailingen boven. Ben benieuwd…

Geniet nog van je tuin met dit mooie weer, dan doe ik hetzelfde!

Zaaigedicht

Maarten Inghels, sinds begin dit jaar de nieuwe stadsdichter van Antwerpen, brengt een beetje poëzie naar het park. Ter ere van de lente schreef hij een gedicht en een van de versregels (Wanneer wij zomer zaaien in elkaar) is sinds deze week te zien in 4 Antwerpse parken:

• Middelheimmuseum (Middelheimlaan 61, 2020 Antwerpen)
• Den Botaniek (Leopoldstraat 24, 2000 Antwerpen)
• Het Begijnhof (Rodestraat 39, 2000 Antwerpen)
• Kunstencampus deSingel (Desguinlei 25, 2018 Antwerpen)

De dichtregel werd gezaaid met rucola, radijs, tuinkers. Ik ging vandaag eens kijken in het Begijnhof, een parkje op loopafstand van ons huis, maar waar ik eigenlijk nog nooit geweest ben. Twee vliegen in een klap dus!

Ik denk dat we hier in een begijnhof zijn…

Het Begijnhof ligt midden in de studentenbuurt. Achter de grote poort vind je plots een heerlijk rustige plek, waar de vogeltjes fluiten. Op het binnenplein van het Begijnhof ligt een parkje.

Een parkje tussen de typische huisjes die je in elk begijnhof vindt.

Ik dacht even dat ik voor niets gekomen was, omdat de eerste poort die ik probeerde op slot was. Na een rondje om het park vond ik uiteindelijk toch nog een poort zonder slot. De aanhouder wint!

De versregel wordt beschermd tegen katten en vogels.

Van de versregel is nog niet veel te lezen, daarvoor is het wachten op de eerste zaailingen. Het parkje is me wel goed bevallen en een ideale bestemming voor een wandeling met de kinderwagen.

Je vindt er nu prachtige bloesems.

Vanaf vandaag zou je ook in de Antwerpse zadenbibs het gedicht op groeipapier kunnen ophalen:

• EcoHuis Antwerpen, Turnhoutsebaan 139, 2140 Borgerhout
• Bibliotheek De Poort, Willem Van Laarstraat 15-17, 2600 Berchem
• De Vertellerij, Turkooisstraat 18, 2600 Berchem
• Bibliotheek Driehoek, Driehoekstraat 43, 2180 Ekeren
• Bibliotheek Bist, Bist 1, 2610 Wilrijk

Deze voormiddag was het helaas nog niet aangekomen in het Ecohuis, dus ga ik morgen nog eens kijken.

Het volledige lentegedicht gaat zo:

De zon komt krols uit de fabrieken gerold
en spreekt ons met de speelnaam aan.
Huizen spuwen boeven en meisjes de straten in.

Ongeduldig trachten wij nieuwe geluiden te fluiten.

Als wij allemaal simultaan in dezelfde richting
krachtig niezen,
schuift de stad misschien een eindje op.

Nu nog een kant en een allergie kiezen want
het is uitstekend weer om een revolutie te draaien,
schrijft de krant. Blozend ontbrandt de stad

in miljoenen ontboezemingen. Woest bloed bloesemt in lichterlaaie
wanneer wij zomer zaaien in elkaar.

De jarige stad gaat uit plunderen.

De kat trippelt naar huis met een halve muis,
ontheemde vogels vallen als vorken aan,
een voorbijganger bloeit onhoorbaar uit.

Maarten Inghels
© stadsgedicht Antwerpen 2016

Ken je Maarten Inghels nog niet, dan kan ik zijn project ‘De eenzame uitvaart’ aanraden. Hij mobiliseert al een aantal jaar dichters die een persoonlijk gedicht schrijven en voordragen op de begrafenis van mensen die verder niemand meer hebben. Dat levert heel ontroerende gedichten op.

Update: Ik kon het niet laten en ben toch al een ‘zaaigedicht’ gaan halen in de bib van Berchem. Het is ongeveer zo groot als een bladwijzer en past dus prima in een bloembak. Ik ben benieuwd naar de plantjes die binnenkort tevoorschijn komen…

Op de achterkant staat het lentegedicht van Inghels

Naar de pluktuin in Antwerpen

Gratis fruit en kruiden plukken in de stad, hoe cool is dat? Dat kan dus gewoon in de pluktuin in park Den Brandt in Antwerpen.

Het park is een van mijn favoriete plekken in Antwerpen en toen we er nog in de buurt woonden, ging ik er vaak wandelen, picknicken en zelfs lopen met Evy. Toch hoorde ik pas via de blog van Plantwerpen dat er ook een pluktuin in het park verscholen ligt.

Zo’n twee weken geleden is het me eindelijk gelukt om de pluktuin te bezoeken. Dat je er nu pas een blogstukje over leest, is volledig te wijten aan onze nieuwe huisgenoot, een koddig ventje dat sinds zijn geboorte zo’n 5 weken geleden de plak zwaait in huis. Ondertussen leren we ons aanpassen aan het nieuwe leven en schrijf ik dit stukje terwijl hij aan mijn borst lurkt…

Maar goed, we hadden het over de Antwerpse pluktuin.

De tuin ligt links van het kasteel. Als je via de hoofdingang van het park binnen komt, moet je het linkse paadje volgen tot de ommuurde tuin.

De pluktuin is het hele jaar door toegankelijk voor het publiek en is open van zonsopgang tot zonsondergang. Nu is begin maart niet meteen de beste periode voor een bezoek, aangezien er buiten maartse viooltjes nog niet veel te plukken valt. De interessantste (en lekkerste) periode is vanaf juli tot september wanneer je er volop kersen, appelen en pruimen kan plukken.

De voornaamste spelregels zijn: je plukt alleen voor eigen gebruik, je kiest alleen rijp fruit uit en je beschadigt geen bomen of planten. Klinkt logisch.

Op een groot bord in de tuin vind je een kaart van alle eetbare gewassen. Het leuke is dat geen enkele boom dezelfde is. Elke fruitboom geeft een andere variëteit. Op het bord staat een beetje meer info, bijvoorbeeld wat de oogstperiode van elk gewas is.

Naast fruitbomen groeien er ook kleinfruit zoals frambozen, bosaardbeien en stekelbessen, en kruiden zoals dragon, bieslook, wederik en grote weegbree. Ook minder voor de hand liggende fruitsoorten zoals moerbeien, mispels, kiwi’s en vijgen kan je hier vinden.

Ik plan in ieder geval nog een paar bezoekjes deze zomer. Is er bij jou in de buurt een plek waar je kan gratis fruit kan plukken?