Voedselbos en bijenweide De Soetewey

In mijn vorige blogpost had ik het nog over samentuinen die, ondanks dat ze een meerwaarde voor de buurt zijn, toch verdwijnen wanneer de eigenaar van de grond er andere plannen mee heeft. In de praktijk durft dat wel neerkomen op groen versus geld.

Ook Robin heeft dat aan den lijve ondervonden. Ik leerde hem twee jaar geleden kennen toen hij nog bezig was in De Vergeten Peer, een stuk braakliggend terrein in Wilrijk (Antwerpen) dat hij, samen met vrienden, had omgetoverd tot een prachtige zorgtuin. (Een verslagje over mijn bezoek aan deze geweldige tuin kan je hier lezen)

Robin in de zorgtuin in Wilrijk

Robin in de zorgtuin in Wilrijk

Van begin af aan wist hij dat het verhaal er eindig was. Robin bleef zoeken naar een nieuwe locatie.

Ik ben heel blij te horen dat zijn zoektocht ten einde is! Robin heeft een nieuwe stek gevonden in Wilrijk waar hij een voedselbos en bijenweide aanlegt, ‘De Soetewey’. En nu is het definitief, want hij mag zich eigenaar van de grond noemen!

Bedoeling is om er een biotoop te bouwen waar workshops gegeven worden over bijen (imkercursussen, bijenvriendelijke planten, bijenhotels maken…). Ook komen er wat volkstuinen op het terrein van 6000m².

In een eerste fase ruimde hij het terrein op. Betonpalen, zwerfvuil en houtafval werden weggehaald. Een enorme klus, als je de foto’s op zijn Facebookpagina mag geloven!

Voor fase 2 heeft hij hulp nodig. Robin is op zoek naar centen voor de aankoop van struiken en bomen voor zijn bijenvoedselbos en -weide. Omdat ik heel benieuwd ben naar zijn project en ik geloof dat Robin met zijn enthousiasme en creativiteit er wat van gaat maken, steun ik hem graag!

soetewey

Wil jij hem ook steunen? Dat kan met een storting op rekeningnummer BE24 0689 3010 5038. Een jonge struik kost 5 euro, een jonge boom 10 euro. Op zondag 27 november en zondag 4 december kan je tussen 9 en 14 uur helpen met het aanplanten van de planten.

Bewaren

Over de bloemetjes en de bijtjes

Dat bijen het de laatste jaren erg moeilijk hebben, weet je waarschijnlijk wel. De massale sterfte onder de bijen treft ook mensen. Zonder bijen geen fruit, katoen, koffie, … In sommige streken in China moeten de boeren nu al hun gewassen manueel bestuiven met een penseeltje.

Natuurpunt Antwerpen Stad organiseerde afgelopen weekend voor de vierde keer een bijenwandeling om mensen bewust te maken van het bijenprobleem en vooral om te laten zien wat we zelf kunnen doen voor de bij. Het is niet eenvoudig om de wandeling van drie uur en half in een blogpost samen te vatten, maar ik doe hier toch een poging.

Kattenstaart met hommel

Kattenstaart met hommel – ecologische berm

Natuurpunt pleit bij de groendienst van Stad Antwerpen om inheemse gewassen te gebruiken in de ecologische bermen en plantsoenen. De reden is simpel: sommige (solitaire) bijen herkennen bepaalde uitheemse planten niet als voedsel. De trambedingen aan het Museum van Schone Kunsten is een mooi bijvoorbeeld van zo’n berm. Je vindt er onder andere kattenstaart, wilde marjolein en duizendblad.

Sommige deelnemers vonden het resultaat maar rommelig. Ikzelf houd wel van wilde planten en feit is dat het stukje groen krioelde van de hommels en bijen.

Onder de deelnemers was ook een man aanwezig die bij de Groendienst van Antwerpen werkte. Hij vertelde dat tegen 2015 de stad alleen nog ecologische bestrijdingsmiddelen zal gebruiken – wat vooral neerkomt op het manueel verwijderen van onkruid. De grootste uitdaging is de bevolking, wist hij. Die zal moeten wennen aan meer onkruid in het straatbeeld…

Acaciaboom als geveltuin

Acaciaboom als geveltuin

De acaciaboom is het lievelingseten van veel bijen. Acaciahoning is ook veel vloeibaarder en versuikert minder dan andere honing.

Verder houden bijen voornamelijk van inheemse gewassen en planten met een eenvoudig bloemetje (in plaats van bijvoorbeeld de vaak gelaagde gecultiveerde soorten) waardoor ze de nectar gemakkelijk vinden.

Pottentuin in Sint-Andries

Pottentuin in Sint-Andries

In de wijk Sint-Andries zijn de buurtbewoners begonnen met geveltuinen en planten op straat. Uiteindelijk is de stad gevolgd en nu is de wijk een van de groenste van de stad.

De stadsimker

De stadsimker

Tijdens de bijenwandeling vertelde de stadsimker ons over het leven van de bijen. Een paar weetjes:

  • Sommige solitaire bijen eten maar van een soort plant en leven dus alleen tijdens de bloeiperiode van de plant.
  • Bijen vliegen ongeveer 3 kilometer ver op zoek naar nectar.
  • Er bestaan ongeveer 350 soorten bijen waarvan er rond de 125 soorten in België voorkomen.
  • De honingproductie in de stad ligt hoger dan op het platteland
  • De stad kan in vergelijking met het platteland meer bijenvolken per vierkante km aan
  • De stadshoning is minder vervuild dan deze op het platteland. In de stad zijn immers minder (of zelfs geen) pesticiden aanwezig. De vervuiling door auto’s en andere heeft zeer weinig invloed op de kwaliteit van de honing.

De producten van de stadsimker kan je onder andere kopen in de stadswinkel op de Grote Markt van Antwerpen.

Bijenhotel in Sint-Andries

Bijenhotel in Sint-Andries

Twee derde van de solitaire bijen bouwt zijn nest ondergronds, in het zand. De overige een derde kan je helpen met een bijenhotel. Een paar tips over hoe je dat aanpakt, vind je hier.

Ik ga er nu toch eens werk van maken…

Een b(l)ije tuin

We krijgen, zoals elke tuin, dagelijks bezoek van hommeltjes en bijtjes. Zelf vind ik het heel ontspannend om de harde werkers in de tuin bezig te zien. Misschien is het omdat ik een Bieke ben (ik beken: Groentje is niet mijn echte naam) dat ik deze beestjes zo geweldig vind.

Gebaseerd op volledig onwetenschappelijk onderzoek presenteer ik jullie de top-3 van favoriete eetplekken van bijen en hommels in onze tuin:

campanula en bij

Bijtje in de campanula

Op nummer 1 staat met veel overtuiging onze campanula. Geen verrassing, want de vele bloemetjes zijn zeer uitnodigend voor onze gevleugelde vriendjes.

Hommel op een korenbloem

Hommel op een korenbloem

Op nummer 2 staat de korenbloem. Ook hier treffen de bijen en hommels veel keuze aan en de knalkleuren van deze plant vallen nu eenmaal enorm op (of kijken deze dieren vooral met hun neus?)

Een dikke hommel in de hortensiastruik

Een dikke hommel in de hortensiastruik

Ten slotte op nummer 3 staat onze hortensiastruik. Het lijkt alsof de hommels en bijtjes zelfs nectar kunnen halen uit de ongeopende bloemetjes, want daar vertoeven ze het meest.

Krijgen een eervolle vermelding: onze frambozenstruik en aardbeienplantjes zijn ook erg gewild, maar halen de top-3 net niet.

Wat zijn de populairste eetgelegenheden van de bijen en hommels in jullie tuin?

Duizend bommen en granaten

Stadstuinieren gaat voor mij niet alleen over dat kleine tuintje, terras of balkon. De hele stad is jouw werkplek! ‘Tuinieren’ op een openbare plek vraagt wel een andere aanpak. Als guerrilla gardener werk je bijvoorbeeld met zaadbommen.

Mochten de alarmbellen nu afgaan bij de veiligheidsdiensten: vreest niet! Het enige wat deze bommen doen is de stad overspoelen met bloemen. Dat is niet alleen een welkome afwisseling op het beton voor voorbijgangers, ook de bijtjes en andere insecten genieten ervan. Wist je dat bijen het vaak beter in de stad doen dan op het platteland? In de stad worden er namelijk veel minder pesticiden gebruikt…

Eef van de Zaadbommenclub mengt de compost met het kleipoeder.

Eef van de Zaadbommenclub mengt de compost met het kleipoeder.

Een zaadbom in elkaar knutselen, hoe begin je eraan? Ik wist het eerlijk gezegd ook niet en was dan ook heel blij met de Zaadbommenclub van Eef! Gisteren organiseerde zij haar allereerste workshop. Een vrolijke bende stond te popelen om de handen vuil te maken.

Benodigdheden:

  • 3 grote eenheden compost (gezeefd)
  • 1 grote eenheid kleipoeder, ook bentoniet genoemd
  • water
  • een kleine eenheid zaadjes, bij voorkeur inheemse bloemen die goed zijn voor bijen

Meng eerst de compost met het kleipoeder. Wij gebruikten 3 grote bekers gezeefde compost en een grote beker kleipoeder. Met de handen hussel je dit mengsel luchtig door elkaar.

Voeg er dan een beetje zaad bij. Wij gebruikten een jeneverglaasje zaad. Het lijkt misschien weinig, maar je hebt per bommetje niet heel veel zaadjes nodig. Anders gaan de zaailingen toch maar met elkaar concurreren…

Mengen maar...

Mengen maar…

Als alles losjes gemengd is, voeg je wat water bij. Begin best met een beetje, meng alles en voeg eventueel nog wat bij. De bedoeling is om kleverige balletjes te maken, maar er mag geen water uitkomen als je ze samenknijpt.

Rol kleine balletjes van het mengsel. Een beetje zoals gehaktballetjes maken, dus. Aan mijn creaties zag je duidelijk dat ik geen vleeseter ben…

Laat de balletjes nog een à twee dagen drogen. Daarna zijn ze klaar voor gebruik!

Je gooit best niet:

  • op door de stad beheerde plekken. De bloemen zullen er weinig kans krijgen!
  • in natuurgebieden. Het is niet de bedoeling om de lokale flora te verstoren.
Het resultaat!

Het resultaat!

Perfecte plekken zijn onbeheerde gebieden, zoals braakliggend terrein of onder een boom.

Het beste moment om te ‘bombarderen’ is wanneer het regent. De periode april-mei is ideaal voor de meeste bloemenmengsels. Zaadbommen hebben nog als voordeel dat de vogels veel minder snel met het zaad weg zijn. En in een tel heb je het over het hek gegooid…

Een nadeel: het kleipoeder is niet zo eenvoudig te vinden. Sommige tuincentra verkopen het wel, omdat het ook als bodemverbeteraar gebruikt wordt. Je moet waarschijnlijk meteen een hele grote zak kopen. Mijn tip is om daarom een paar vrienden op te trommelen om samen zaadbommen te maken. Wij hadden alvast een heel erg leuke avond!

Uit de zaadbom komt een week later al een scheutje kijken.

Uit de zaadbom komt een week later al een scheutje kijken.

Heb jij ervaring met zaadbommen? Of begint het nu bij jou te kriebelen om aan de slag te gaan? De Zaadbommenclub organiseert in april en mei nog enkele workshops in het Antwerpse. Schrijf je snel in, want de plaatsen zijn beperkt! Ook in Gent zijn er workshops gepland. Meer info via Guerrilla Gardening Gent. Als er nog zaadbomevenementen gepland staan dit voorjaar, gooi je het maar in de comments!