Twee intensieve daktuinen in Deurne

Afgelopen weekend organiseerde het Ecohuis in Antwerpen klimaatwandelingen in de stad. Tijdens de wandeling in Deurne bezochten we 2 indrukwekkende daktuinen en speelde dit liedje onafgebroken in mijn hoofd.

De eerste daktuin is een echte tuinkamer. Het lijkt alsof je in een ruïne zit waar je kan tafelen, spelen, marshmallows roosteren aan de vuurkorf en genieten van het leven in je tuin. Of ja, ruïne is misschien wat oneerbiedig. Het voelde eerder aan als een Engelse cottage tuin, zo eentje met oude muurtjes, stenen en weelderige borders.

Toen de bewoners het huis kochten, stond er in de tuin een werkhuis. Omdat de bovenste verdieping van het gebouw niet in gebruik was, besloten ze het dak eraf te halen, een muur open te maken en – heel belangrijk – het plafond van het gelijkvloers te verstevigen met nieuwe balken om 28 ton (!) extra gewicht te kunnen dragen.

De intensieve daktuin is ongeveer 70 cm dik, door onder andere een drainagemat, filter en een laag lavasteentjes van 30-40 cm. De eigenaars kozen voor droogteresistente planten in de borders, omdat het er in de zomer heel erg warm wordt tussen de stenen.

Het meest spectaculaire is misschien nog wel de lange loopplank. Die maakt een verbinding tussen de daktuin en het huis, dat ook helemaal bekleed is met gevelplanten.

De geveltuin krijgt 2 keer per dag automatisch water uit de regenput. De overschot van het water loopt terug naar de regenput, zodat er niets verloren gaat.

In de tweede intensieve daktuin wordt minder geleefd en meer genoten van het groene uitzicht. De bewoner vindt groen in de stad erg belangrijk, maar omdat ze zelf geen groene vingers heeft, gebeurde de plantenkeuze door een tuinaannemer en zijn het voornamelijk onderhoudsvriendelijke planten, zoals een beukenhaag die een keer per jaar gesnoeid moet worden.

Water geven verloopt ook automatisch, via een waterdruppelsysteem dat verbonden is met een regenput van 50.000 liter.

De daktuin werd ook tegelijkertijd met de verbouwingen aan het huis gedaan, waardoor er meteen rekening kon gehouden worden met het gewicht en de waterhuishouding.

In de tuin wordt ook amper geleefd. Er zijn wel wandelpaadjes en plekjes om te zitten, maar zelf vindt de bewoner het meestal te warm om in de tuin te vertoeven. In de zomer zorgt het 60 cm dikke dak er wel voor dat haar huis heel fris blijft, zelfs tijdens hittegolven.

Belangrijkste tip als voor voor dit soort daktuin wil gaan: houd hier al van bij de eerste verbouwingen aan je huis rekening mee. Het gewicht van zo’n dak is enorm, dus denk aan extra balken, op welke manier je binnen je plafonds isoleert… Je kan later nog beslissen om de tuin erop te zetten (als je weer moet sparen, bijvoorbeeld…) Want ondanks de flinke klimaatpremie die je als Antwerps stadsbewoner kan aanvragen, kost dit toch een serieuze cent.

Had je tien miljoen, wat zou jij dan doen? Daktuin1 of 2?

Noten plukken op de begraafplaats

Peren, appelen en noten plukken tussen de grafzerken. Niet de meest voor de handliggende plek, maar in het Antwerpse Sint-Fredegandus begraafpark kan en mag je voor eigen gebruik komen plukken. Wel met respect voor de graven en bomen, benadrukt Mark, de man die me rondleidt op de begraafplaats tijdens Open Monumentendag.

Notenbomen tussen de zerken.

Het kerkhof is de oudste, nog bestaande, Antwerpse begraafplaats. Ondertussen wordt er hier niet meer begraven. Het oude gedeelte is geklasseerd, terwijl het overige gedeelte eind jaren negentig omgevormd werd tot park door architect Chris Vermander. Die hield rekening met het karakter en de geschiedenis van de plek.

Mijn gids werkte meer dan 20 jaar op de begraafplaats en is meer dan 30 vrijwilliger bij de heemkundige kring. Een wandelende encyclopedie!

“Ooit stonden er rondom de kerk een paar notenbomen waarvan de opbrengst verdeeld werd onder de armen”, vertelt mijn gids. “We vroegen aan de architect om dit in zijn ontwerp op te nemen.” De architect nam het advies ter harte en uiteindelijk werden er meer dan 100 notenbomen gepland tussen de zerken en langs de paden.

Het laten verwilderen van de planten is een bewuste keuze.

In een uithoek van de begraafplaats kregen oude peren- en appelrassen een plek. Door het slechte weer de afgelopen maanden viel de oogst dit jaar flink tegen. De notenbomen daarentegen hangen vol vruchten.

De jonge fruitbomen dragen dit jaar amper vruchten.

Ook in de rest van het begraafpark lijkt de natuur de overhand te nemen. Klimop overwoekert de graven en vlinderstruiken groeien vrolijk tussen de gebarsten zerken. “Soms halen we de klimop weg, maar eigenlijk is het beter dat we de plant laten groeien”, vertelt Mark. “De plant houdt de vervallen zerken goed samen. Zodra we de stengels weghalen, durven de stenen wel eens uit elkaar vallen.”

Sommige graven zijn in heel slechte staat

De wilde bloemen en vlinderstruiken snoeit men pas na de bloei terug, zodat de bijen en vlinders ervan kunnen genieten. Er leven niet alleen insecten, maar ook grotere dieren zoals egels. Er werd zelfs een mossoort ontdekt dat vooral in de Ardennen groeit en verder niet voorkomt in Vlaanderen.

Wuivende halmen tussen de grafzerken.

Of hoe kerkhoven in de stad een zegen kunnen zijn voor de lokale biodiversiteit!