Jaaroverzicht deel II

Als je me vraagt wat ik zou kiezen – zee of bergen – dan antwoord ik: de stad! Een stad aan zee of in de bergen is ook goed. Het (bijna) afgelopen jaar had ik het geluk om een paar steden te bezoeken.

London, baby!

Londen bezocht ik met een vriendin die zeven maand zwanger was van een tweeling – wat elf maand zwanger betekent in eenlingjaren. Hoewel de lente nog maar net kwam kijken, was het verrassend hoe groen Londen wel is! Tot in de underground toe hangen bloembakken. Ondanks de reputatie van regenachtige stad, scheen de zon en konden we parken, samentuinen en zelfs een stadsboerderij bezoeken.

Paris, cheri!

Met twee andere vriendinnen trok ik naar de lichtstad waar we onder andere de meest epische geveltuin ooit zagen, vlakbij de Eiffeltoren nog wel. La promenade plantée, een stadspark op een voormalig spoorwegtraject, was het zoeken waard. Het fietsdeelsysteem in Parijs is trouwens bijna net zo handig als dat van Antwerpen.

Helsinki, poika!

Helsinki zal altijd een speciaal plekje in mijn hart hebben. Ooit studeerde ik er even en een van mijn beste schoolvriendinnen woont er nog steeds. In de winter lijkt de stad in een winterslaap te sukkelen, maar de Finnen maken het goed zodra de eerste sneeuw smelt! Er wordt dan ook getuinierd alsof ze maar vijf maanden in een jaar hebben. Wat ook ongeveer het geval is, geloof ik. Het Finse gebrek aan territoriumdrang is een verademing en er wordt heel wat geëxperimenteerd, zoals in de draaitafeltuin van Dodo.

Hopelijk kan ik in 2015 nog meer groen gaan ontdekken in de stad. Onder andere Gent staat op het verlanglijstje, want je moet het niet altijd ver gaan zoeken. En misschien Madrid, zeker nu ik ontdekt heb dat ze daar ook aan geveltuinieren doen. Chula!

Morgen een overzicht van een paar leuke samentuinprojecten die ik in 2014 bezocht. Fijne feesten!

Experimenteren met pipi

Moestuinieren en Finland, het lijkt geen voor de hand liggende combinatie. Maar zoals een Finse vriendin uitlegde: er ligt ‘slechts’ 4 maanden per jaar sneeuw, de rest van de tijd kan je prima in de tuin aan de slag!

En dat doen veel Finnen dus. Op balkons, in tuinen en parken. Maar sommigen zien in dat stadstuinieren meer potentieel. Neem nu het project Kääntöpöytä – een mondvol Fins dat ‘draaitafel’ betekent. Via lezingen, workshops en experimenten willen de initiatiefnemers stadslandbouw naar een hoger niveau tillen.

Op een regenachtige ochtend nam ik een kijkje bij het project, dat geprangd ligt tussen treinsporen een eind ten noorden van het centrum van Helsinki. In een voormalig rangeerstation, naast het clubhuis van de lokale petanqueclub, zit Dodo, een organisatie die zich inzet voor duurzame landbouw in zowel binnen als buitenland. ‘Draaitafel’ is een van de projecten van Dodo, en bestaat uit een serre, café, winkel en moestuin. Ik werd er rondgeleid door een van de twintig vrijwilligers, Jaakko.

Jaakko in de moestuin.

In en rond de serre wordt er volop geëxperimenteerd, met peeponics bijvoorbeeld. Peeponics vertrekt vanuit hetzelfde idee als aquaponics: planten laten groeien in water (iets wat ik in Londen voor het eerst met eigen ogen heb gezien – klik hier voor mijn bericht hierover). In het geval van peeponics werk je alleen niet met water, maar met, wait for it, urine.

In de serre experimenteert men met peeponics en op het terras kan je met mooi weer een glaasje drinken.

Op het internet vind je hier en daar wat informatie over hoe dit systeem werkt en iedereen heeft zijn eigen manier om ermee aan de slag te gaan. Dodo wil via de peeponicsmethode chilipepers en kruiden kweken.

Een beetje verderop is een ander experiment bezig, alweer met menselijke uitwerpselen. Niet dat de Dodomensen een vreemde fixatie hebben, het gaat hen vooral om het werken met gesloten kringlopen, ook wel cradle to cradle genoemd. Volgens dit principe is afval voedsel, alle gebruikte materialen zouden na hun leven in het ene product, nuttig kunnen worden ingezet in een ander product.

De experimenteerhoek

Op dit moment test men de grond en de planten na gebruik van deze ‘organische meststoffen’. Zolang niet bewezen is dat alles veilig is, wordt de opbrengst nog niet voor consumptie gebruikt.

De experimenten zijn maar een deel van het project. Het hart van ‘Draaitafel’ ligt in de serre en café waar regelmatig lezingen, concerten, workshops en – het zou Finland niet zijn – saunasessies georganiseerd worden. Het sleutelwoord is ‘duurzaamheid’. Zo organiseert men binnenkort een workshop rond het bouwen van windmolens en vinden er deze zomer elke vrijdag discussieavonden plaats rond duurzame energie.

Het project is bijna helemaal zelfvoorzienend en haalt zijn opbrengst uit het café, de winkel en lezingen. Er is een betaalde kracht (de kok) en voor de rest leunt het project bijna volledig op vrijwilligers. Op dit moment is men op zoek naar een ‘dakboer’ die daklandbouw wil opstarten in de stad. Maar zoals Jaakko het stelt: iedereen wil wel duurzame landbouw, maar niemand wil boer zijn. Kandidaten mogen zich evenwel melden via etunimi.sukunimi@dodo.org.

Tuin in de stad Helsinki

Het was de afgelopen dagen stil op deze blog. Ik zat namelijk op een goei wei, zoals ze dat hier zeggen. En onder ‘wei’ mag je Finland verstaan. Naast drie dagen midzomernacht vieren in een zomerhuisje op het Finse platteland, struinde ik ook enkele dagen rond in de hoofdstad. En zette ik naar goede gewoonte mijn groene bril op.

Finland alleen associëren met sneeuw en koude doet het land tekort. Finse zomers kunnen heel zwoel en zonnig zijn. Kunnen, inderdaad. Want net nu scheen het de koudste midzomerweek sinds jaren te zijn. De dag voordat ik aankwam, sneeuwde het nota bene. Of hoe clichés toch meer waarheid bevatten dan je denkt.

Maar ach, ik liet de koude niet aan mijn hart komen en verwarmde me niet alleen in de sauna, maar ook aan de gezellige en groene moestuintjes overal in de stad.

Een samentuin in de wijk Arabiaranta.

De meeste inwoners van Helsinki wonen in appartementen, met of zonder balkon of (meestal gedeelde) tuin. Op veel open plekken in de stad zie je dan ook moestuinbakken opduiken.

In Finland doen ze sowieso niet echt aan streng afgegrensde tuinen. Zelfs huizen delen vaak een tuin met de buren of zetten hoogstens een natuurlijke omheining van wat struiken en bomen. Van draadafsluitingen en strak geschoren hagen hebben ze nog nooit gehoord – of waarschijnlijker: geen interesse in.

Huizen met tuin in de wijk Vallila.

De overgang tussen tuin en berm, bos of park is over het algemeen nogal flou (amai, dit wordt een Vlaams postje). Da zien ik geire!

En zowel in de tuinen als op andere groene plekken in de stad vind je lupines. De blauwe zeeën langs de kant van de weg zijn prachtig, maar helaas verdringt de lupine andere inheemse planten.

Lupine en duizendblad

En dan te bedenken dat de plant voor geen meter in mijn eigen tuin wil groeien…

Binnenkort vertel ik nog over een boeiend stadslandbouwproject in Helsinki, maar voorlopig moeten jullie het hiermee doen.

Oh, en ik bundelde trouwens de blogartikels over mijn vorige groene citytrips hier. Ik wens iedereen fijne zomermaanden!