Samentuin Zusters-Der-Armenplein

Ik weet niet of het in andere steden ook zo is (waarschijnlijk wel), maar hier in Antwerpen schieten de samentuinen als paddenstoelen uit de grond. Samentuinen – het woord zegt het zelf – is een tuin op een (semi-)openbare plek die je samen met vrienden en buurtbewoners onderhoudt. Je kan er van elkaar leren en het is natuurlijk ook gewoon gezellig om samen te tuinieren!

Gisteren ging ik een kijkje nemen bij een gloednieuwe samentuin in de buurt. De tuin is een initiatief van Koen van Antwerpen Aan ’t Woord, een vereniging die zich inzet voor burgerparticipatie. Koen had al meer dan een jaar geleden zijn oog laten vallen op een verborgen plein in de stad: het Zusters-Der-Armenplein.

Geïnteresseerde buurtbewoners konden hun gegevens en ideeën voor de tuin noteren.

Dit plein ligt verscholen in de wijk 2060 (Antwerpen Noord) tussen woonblokken, service flats en rijhuizen. Overdag kan je er op banken in de zon zitten terwijl je kinderen zich uitleven op de speeltuin. ’s Avonds gaat de poort dicht.

Een prima locatie om een samentuin te beginnen, dacht Koen dus. En toen begon het. Hij nam contact op met Woonhaven, een sociale huisvestigingsmaatschappij, over het gebruik van de grond. Toen maanden later de onderhandelingen bijna achter de rug waren, bleek dat de grond eigenlijk aan het OCMW toebehoorde en kon Koen van voor af aan beginnen.

Gisteren werd duidelijk dat alle tijd en moeite die Koen erin had gestoken zeker niet tevergeefs was. Hoewel het eigenlijk alleen maar de bedoeling was om die dag geïnteresseerde buurtbewoners kennis te laten maken met het project en ideeën te verzamelen, werden spontaan de mouwen opgestroopt. Een klein uurtje later was de woeste wildernis veranderd in een open plek. Fantastisch om al die energie te zien!

Enthousiaste buurtbewoners gingen spontaan hun spade halen.

Heb je ook zin om mee te doen? Neem dan contact op met Koen via koenwynants(at)hotmail.com. Misschien komen we elkaar daar wel eens tegen…

Tuinieren voor het goede doel

Tuinieren in de stad…Dat kan op verschillende manieren. Als je zo veel geluk hebt als wij, heb je een eigen tuin(tje) of een balkon of terras. Maar ook zonder je eigen buitenplek kan je groene vingers kweken.

Een voorbeeld is het moestuinproject van het opvangcentrum voor asielzoekers op Linkeroever. Begin september vroeg een vriendin die er al een tijdje als vrijwilliger huiswerkbegeleiding geeft of ik geen zin had om mee te helpen met de heropstart van de moestuin, samen met de bewoners van het centrum.

Na een vergadering met een viertal vrijwilligers, waaronder ook de geweldige Lief, besloten we om er volledig voor te gaan.

Op 6 november en op 9 november telkens van 14u tot 17u zullen we een hoekje in de tuin van het opvangcentrum klaarmaken voor de winter, zodat we in de lente de moestuin nieuw leven kunnen inblazen.

Ja ja, je ziet het al aankomen… We zoeken nog enthousiastelingen die de uitdaging samen met ons willen aangaan! Concreet zoeken we tuiniers(in spe) die regelmatig een halve dag kunnen vrijmaken (bijvoorbeeld een keer per maand) om de moestuin te onderhouden samen met de bewoners van het centrum.

Bedoeling is om volgend voorjaar voluit van start te gaan, maar je bent natuurlijk ook welkom op onze werkdagen in november. Kennis van tuinieren is niet nodig, al doende leert men. Wie meehelpt, deelt vanzelfsprekend in de oogst. Bonuspunten voor dit project is het internationale publiek. Je zal heel snel heel veel boeiende mensen leren kennen, van Irak over Guinee tot Nepal.  En misschien leer je ook wel wat moestuintips van hen?

Goesting? Laat een berichtje achter in de commentaarhoek of mail naar integratie.oclinkeroever[at]rodekruis.be. Het adres van het opvangcentrum is  Beatrijslaan 100,
2050 Antwerpen (Linkeroever). Misschien tot binnenkort?

Meer dan de som der delen

Zoals de trouwe lezer van deze blog weet, vertoefde ik afgelopen weekend in Rotterdam. Op het programma stond onder andere een bezoek aan een oude schoolvriendin die jaren geleden Antwerpen verruilde voor de Randstad. Nele kocht drie jaar geleden een woning op Katendrecht, een Rotterdams schiereiland gelegen tussen de Rijnhaven en Maashaven, ook wel bekend als de thuisbasis van Japie en Arie. Nele’s huis maakt deel uit van een oud gebouwcomplex dat opgedeeld werd in verschillende woningen zoals alleen Nederlanders dat kunnen. Ook over de buitenruimte werd hard nagedacht. Uiteindelijk kwam men met de volgende regeling:

• elke bewoner van een benedenverdieping heeft toegang tot een kleine privé tuin (ik zeg klein, maar de tuinen zijn groter dan de onze);
• elke bewoner van een bovenverdieping heeft toegang tot een klein dakterras (waar Nele zelfs kippen houdt, how cool is that?);
• alle bewoners mogen gebruik maken van een grote gemeenschappelijke tuin.

Nele leidt ons rond in de gemeenschappelijke tuin.

De samentuin in vogelperspectief. Linksonder zie je ook enkele privé tuinen.

Wat opvalt, is de openheid van de tuinen. De privétuinen zijn slechts door een paadje afgesneden van de rest van de tuin. De tuinen bevinden zich op de binnenplaats van een huizenblok en zijn niet toegankelijk voor niet-bewoners. De bewoners komen een keer per maand samen om in de tuin te werken. Je bent niet verplicht om mee te doen, maar er is wel wat sociale druk om je steentje bij te dragen. Ik was helemaal weg van het ontwerp. Er zijn verschillende hoeken en kanten aan de tuin die allemaal een eigen karakter hebben. Zo is er een speelhoek met schommel, een zitplaats waar je rond de vuurmand kan zitten, een kruidenhoek, een grasveld en een serre.

Een gezellig hoekje aan een van de appelbomen.

Twee stappen verder heb je weer een andere kijk op de tuin.

Als ik de tuin in een woord zou omschrijven, zou dat ‘spontaan’ zijn. Paden slingeren doorheen de tuin en in de bloembedden kweekt men ook kruiden en groenten. Kortom, een heerlijke speelparadijs voor stadskinderen en een ideale plek om je buren te leren kennen. Misschien toch maar eens aan onze buren vragen of ze de tuinafsluitingen willen neerhalen?

Samentuinen

Gisteren was het Dag van de Tuin. De twee samentuinprojecten die ik bezocht, stel ik graag aan jullie voor.

Welvaert (Bonapartedok, Antwerpen)

Leuk zicht vanuit de tuin.

Naast het MAS in Antwerpen ligt de drijvende tuin van kunstenaarscollectief Timecircus. De groep meerde een jaar geleden aan en opende Welvaert, een proefproject in meerdere betekenissen van het woord. Iedereen is uitgenodigd om mee te tuinieren.

Een van de vrijwilligers vertelde me dat het collectief op zoek gaat naar manieren om mensen weerbaarder te maken. “Minder afhankelijk van de crisis”, zoals zij het stelde.

Een slaapkamer uit gerecycleerd materiaal hangt aan een kraan.

Ze gebruiken vooral (schroot)afval en tweedehands materialen die ze omtoveren tot leuke, artistieke installaties. Het kippenhok is bijvoorbeeld een kunstwerk op zich. En de blauwe bel is geen duiventil, zoals ik eerst dacht, maar een slaapkamer!

Je kan het project op Facebook volgen.

A Verdura (Van Kerckhovenstraat, Antwerpen)

De tuin die Samenlevingsopbouw samen met buurtbewoners opstartte, bestaat uit een verzameling grote bakken waarin groenten gekweekt worden. Oorspronkelijk stond het tuintje op het Willy Vandersteenplein, maar omdat het plein wordt heraangelegd, verhuisde het project tijdelijk naar de Van Kerckhovenstraat een beetje verderop.

De samentuin A Verdura

De bakken groenten, kruiden, fruit en bessen staan op een grasveld tussen grote sociale woonblokken. Een van de bewoners zwaait vanop zijn balkon naar ons. “De sociale controle is hoog”, vertelt een van de initiatiefnemers. “Het meeste last hebben we van de harde wind die tussen de blokken waait.”

Wie zin heeft om mee te helpen, is elke woensdag welkom vanaf 14u. Met de opbrengst van de tuin wordt er samen iets klaargemaakt en gegeten. De rest van de oogst wordt verdeeld onder de deelnemers.