Velt-ecotuindagen: 7 boeiende stadstuinen

In het weekend van 5 juni vinden de Velt-ecotuindagen plaats. Ook dit jaar doen er heel wat interessante stadstuinen mee. Ik zet er hier een paar op een rijtje.

Sint-Niklaas – tuin van Lieven Bauwens

Een relatief jong voedselbos van 300m² in de stad. Vooral veel fruitbomen en een vijver.

Lokeren – Bes en bloem

Bloemenplukweide van een halve hectare die werkt volgens de principes van de biologische landbouw.

Gent – De Verwildering

Kruidenteelt, micro-landbouw, wilde planten, doorlevende groenten en prille bostuin.

Maastricht – Schaduwrijke permacultuur stadstuin

Tuin van 30m² waar men werkt met heliofietenfilter, regenwater aquaponics, grijswatercircuit en hoogteverschillen.

Brugge – Kruidentuin en bloemenweide Tudor 

Grote collectie kruiden en kleinfruit aan het kasteel van Tudor.

Utrecht- Inspiratietuin De Watertuin

Watervriendelijke voorbeeldtuin met tips rond wateropvang en -infiltratie. 

Mol – Samentuin De Warmoes

Gemeenschappelijke tuin met onder andere een boomschommel, kruidenspiraal, speelbosje, lemen bakoven, fruit en groenten.

Omwille van de coronamaatregelen is het verplicht om je bezoek te reserveren. Reserveren kan via de links hierboven. En nu duimen dat het weer meezit!

Plukplezier in Gent

Een treurmoerbei in een wegberm of de appelbomen op een rond punt. Wie weet dat je gratis fruit mag plukken op publiek domein? Niet veel mensen, want elk jaar rotten er tonnen fruit weg.

apple-3524113_960_720

Velt brengt daarom alle plukplekken in Gent in kaart. Op deze site vind je een link naar de digitale kaart met daarop alle stadsboomgaarden en plukplekken waar je gratis mag plukken. Dat zijn ondertussen meer dan 30 plekken met meer dan 360 bomen op publiek toegankelijke plekken of op semi-publieke plaatsen zoals ziekenhuizen, woonzorgcentra en scholen.

Het spreekt voor zich dat je in deze tijdens best de laatste maatregelen tegen Covid-19 volgt… Men vraagt daarnaast ook om de pluketiquette in acht te nemen:

  1. Pluk enkel fruit dat voldoende rijp is.
  2. Pluk op een hoffelijke manier. Pluk niet alles, zodat anderen er ook van kunnen genieten.
  3. Pluk enkel voor jezelf en niet om te verkopen.
  4. Draag zorg voor de bomen. Beschadig de bomen niet tijdens het plukken.
  5. Draag ook zorg voor jezelf. Neem geen risico door een ladder te gebruiken.
  6. Pluk. Geniet. Feest.

Over plukplekken inAntwerpen en Tilburg schreef ik eerder al.

 

Ecotuindagen van Velt

Joepie, we mogen binnenkort weer gaan rondneuzen in andermans tuin! Meer dan 200 tuinen zetten hun deuren open tijdens het eerste weekend van juni tijdens de Ecotuindagen van Velt.

IMG_8166

Veerle van herboristerie Helianthus toont smalle weegbree.

Een aanrader is bijvoorbeeld de kruidentuin Helianthus waar je een rondleiding krijgt van de herboriste. Het is een prachtige tuin met meer dan 350 soorten wilde inheemse planten en vergeten groente. Ik bezocht de tuin vorig jaar en heb er veel goede tips en weetjes aan overgehouden.

Adres: Helianthus, Brembosstraat 40, 1800 Vilvoord, België

Open op: zondag 2 juni, 10 – 17 u

 

De ecologische tuin van Tom Van Elst, beter bekend als De Fruitberg, zal ook de moeite zijn. Tom vertelt met veel plezier over zijn bloemenweide, vlindertuin, fruitbomen, bessenstruiken, schaduwtuin en vijver.

Adres: De Fruitberg, Sint-TruidenseSteenweg 394, 3300 Hakendover (Tienen), België

Open op: zondag 2 juni, 10 – 17 u

 

Natuurlijk zijn er verder nog een heleboel interessante en mooie tuinen te bewonderen. Stel zelf je lijstje samen via de lijst van deelnemende tuiniers op de website van Velt.

Veel plezier!

(on)Kruiden in de stad

Ook op straat in de stad groeit heel wat lekkers. Om stadsbewoners hierop attent te maken, laat Goele Leyder boodschappen achter op de stoep. “Ik ben 59, dus niet de typische, twintigjarige guerrillastrijdster”, stelt ze zichzelf al lachend voor.

(c) Goele Leyder

Goele studeert voor herboriste en besloot voor haar eindwerk aan de slag te gaan rond kruiden in de stad. “In de stad zie je heel veel kruiden, alleen vallen ze niet op”, zegt Goele. Dus trekt ze gewapend met krijtverf en een paar mallen de straat op. “Ik vraag natuurlijk vooraf even aan de bewoners of ik op hun stoep mag spuiten. Ik krijg eigenlijk alleen maar positieve reacties. En na een paar regenbuien is de boodschap verdwenen.”

De herboriste in opleiding gaat op zoek naar 6 soorten planten: paardenbloem, madeliefje, gehoornde klaverzuring, grote weegbree, vogelmuur en grote brandnetel. Bij de plantjes zet ze een webadres. “Ik vroeg Velt (Vereniging voor Ecologisch Tuinieren, nvdr) of ik op hun website wat informatie over deze plantjes mocht plaatsen. Er staat ook elke keer een receptje bij.”

Je kan Goele zelf aan het werk zien tijdens het Rozenfeest in Rivierenhof (een park in het Antwerpse district Deurne). Op 9 juni zal Goele er kruiden taggen, je laten proeven van paardenbloemgelei en recepten uitdelen op basis van de planten.

Ik wens haar veel succes met het afronden van haar studie!

Een medicinale kruidentuin

Tijdens de Ecotuindagen van Velt het afgelopen weekend bezocht ik drie tuinen: een privé tuin, een kruidentuin van een herboriste en een volkstuinencomplex. Het verslag van de stadstuin van Dirk kan je hier lezen. Nu vertel ik graag over mijn bezoek aan de kruidentuin van Veerle, aan de rand van Vilvoorde, naast velden, paardenweien en de iets minder idyllische E19.

Wild en weelderig, precies zoals ik mijn tuinen graag heb.

In de kruidentuin Helianthus komt de lijfspreuk van veel ecologische tuiniers tot leven: onkruid bestaat niet. Onkruid is eigenlijk een plant die op een plaats staat waar je dat liever niet hebt. Zo sprak Veerle met veel liefde over heermoes en zevenblad, planten die menig tuiniers tot wanhoop drijven.

Zelfs distels zijn eetbaar (al zijn ze niet allemaal lekker)

Veerle’s tip: eet ze op! Van gedroogde heermoes zet je thee of laat je meekoken in de soep. De plant zit tjokvol mineralen en is goed tegen gewrichtspijn en reumaklachten. Van zevenblad maak je smakelijke pesto en de geurige bloemen zet je in een vaas.

Een prachtig stukje fauna op een venkelplant.

Toen Veerle met de tuin begon, was ze net afgestudeerd als herboriste. Elke plant kreeg zijn plekje in de tuin en het naambordje maakte het plaatje compleet. Maar planten gaan en staan waar ze willen, aldus Veerle. Vijftien jaar later zijn de borders een prachtig samenspel van alle mogelijke planten.

Planten communiceren met elkaar, aldus Veerle.

In een border staan deze planten bijvoorbeeld broederlijk naast elkaar: kaardenbol, helleborus, vingerhoedskruid, akelei, citroenmelisse, venkel… Allemaal planten die er spontaan zijn opgekomen. Het enige wat Veerle doet, is sommige verstikkende planten in toom houden, zoals hagewinde.

Veerle toont smalle weegbree.

Volgens Veerle zijn er trouwens 2 planten die zowel mensen als dieren als vaste waarde in hun dieet moeten opnemen: paardenbloem en smalle weegbree. Je kan beide planten in de salade doen. Smalle weegbree is bijvoorbeeld ontstekingswerend en goed voor de huid.

Note to self: ik moet dringend ook eens wat guitige beelden voor onze tuin vinden.

Met andere planten moet je wat voorzichtiger zijn. Iedereen weet dat je niet te veel salie mag eten, maar ook met peterselie moet je vanwege de apiole* oppassen, zeker wanneer je zwanger bent. Salie is net als de absintalsem wel een geweldig nuttige plant in de border, omdat het thionehoudend* is en daarmee andere planten gezond houdt.

Eenjarige bloemen zaait Veerle bij, maar het gros van de tuin bestaat uit vaste planten of planten die zichzelf uitzaaien.

(*Deze termen zijn voor mij verder ook Chinees, want eerlijk gezegd was chemie mijn slechtste vak op school vroeger.)

In deze tuin met meer dan 200 medicinale planten zijn er regelmatig workshops en je kan altijd langskomen op afspraak. Kijk op de website voor meer informatie.

Van fabriek tot stadstuin

Tijdens de Ecotuindagen van Velt het afgelopen weekend bezocht ik drie tuinen: een privé tuin, een kruidentuin van een herboriste en een volkstuinencomplex. Het verslag van de kruidentuin en de volkstuinen volgen. Eerst neem ik jullie graag mee naar de tuin van Dirk en zijn familie.

De tuin waar het allemaal begon, ook al kreeg deze doorheen de jaren een metamorfose.

Het bijzondere aan deze tuin is dat het eigenlijk bestaat uit 3 tuinen. Het begon met de tuin die bij hun huis hoorde. Toen kochten ze het vervallen fabrieksgebouw dat aan hun tuin grensde. Achter ‘de groene poort’ zoals het gebouw in de stad bekend stond, werden ooit kleurstoffen voor voeding gemaakt en wereldwijd verkocht.

Een deel van de fabriek moesten ze slopen van de stad. Daar staan nu onder andere deze strelitzia’s (links) en rozenstruiken.

Na 50 jaar leegstand, kocht het gezin het magazijn. Een deel van het gebouw lieten ze staan en doet nu dienst als ‘tuinhuis’ (het grootste dat ik ooit gezien heb), opslagruimte en speelplek voor de kleinkinderen op regenachtige dagen. De rest van het domein werd moes- en siertuin.

En dat doen ze heel goed. Zeker voor iemand die oorspronkelijk zijn gewassen bespoot ‘tegen de beestjes’, zoals hij geleerd had. Alleen moest hij steeds meer spuiten, omdat de beestjes resistent bleken te zijn. Toen zijn zoon Velt, de Vereniging voor Ecologisch Tuinieren, leerde kennen, sprong hij mee op de kar. Zolang zijn zoon de theorie uitpluist, wil Dirk de uitvoering gerust op zich nemen.

Ondertussen is Dirk een Velt’er in hart en nieren.

Om de schade van beestjes binnen de perken te houden, werken ze nu onder andere met barrières, zoals netten rond de bessen, en met brandnetelgier (een aftreksel van brandnetels) dat bladluizen verjaagt. Amstel blijkt proefondervindelijk het beste bier te zijn om in de slakkenval te gebruiken.

In het derde deel van de tuin staat onder andere een serre met tomatenplanten. Tip: zet de ramenhendels aan de buitenkant!

Maar de beestjes worden ook omarmd. In sommige hoekjes in de tuin liggen composthoopjes die nuttige dieren aantrekken die voor een gezonde bodem zorgen. Slakkenschade aan bepaalde planten wordt oogluikend toegestaan, zolang de planten er niet te hard onder lijden.

Ook 2 konijnen en 2 kippen hebben een plekje in de tuin.

En doet een plant het niet goed, geeft Dirk hem niet meteen op, maar zoekt hij een betere plek in de tuin. Zo heeft hij al veel planten zien herleven.

Ook slim gezien: bij de aanleg van de tuinen werden 3 grote ondergrondse regenputten gebouwd. Zo moeten ze nooit beroep doen op regenwater, zelfs niet bij de aanhoudende droogte van een aantal jaar geleden.

Het is een beetje apart, zo’n tuin in 3 delen, maar dat maakt dat er veel leuke hoekjes zijn en altijd wat nieuws om naar te kijken.

Ecotuindagen 2018

Naar jaarlijkse traditie ga ik het eerste weekend van juni weer rondneuzen in enkele stadstuinen. ‘Inspiratie opdoen’ zoals dat in de boekskes heet, maar eigenlijk komt het neer op mij schaamteloos vergapen aan weelderige bloemenborders en ecologische moestuintips ontfutselen van ervaren tuiniers.

Uit de lijst van deelnemende tuiniers – meer dan 250 tuinen doen dit jaar mee, een record – maakte ik alvast een shortlist:

  • Je kan zondag 3 juni tussen 10 en 16 uur een fietslus volgen langs 5 samentuinen in Deurne. De route haal je af in een van de deelnemende samentuinen, bijvoorbeeld Drakenhof (Grensstraat ingang tegenover Mortselsesteenweg 48). Meer details.
  • De geweldig gezellige en kindvriendelijke bostuin uit Sint-Niklaas doet dit jaar ook weer mee. Meer details.
  • De onder tuinbloggers beroemde Fruitberg is ook van de partij. Meer details.
  • Opvallend hoeveel Nederlandse tuinen er dit jaar mee doen. In Amsterdam bijvoorbeeld of Den Haag.
  • In Lier kan je naar een zelfplukbloemenweide.
  • In Vilvoorde ligt er een medicinale kruidtuin die volgens de permacultuurprincipes groeit.
  • Kinderen gaan volgens mij veel plezier hebben op deze plek in Mechelen, met blotevoetenpad en kinderanimatie.

Dit zijn alvast meer tuinen dan ik zelf zal kunnen bezoeken, helaas.

Stel zelf je lijstje samen via de lijst van deelnemende tuiniers op de website van Velt. Veel plezier!

 

Bananen en papaja uit Moorsel

Afgelopen weekend kon je weer binnengluren bij 200 ecologische tuinen in België en Nederland tijdens de Ecotuindagen van Velt. Met man en kind bezocht ik twee leuke initiatieven: een tropische tuin mét zwemvijver in Moorsel (Aalst) en een bostuin in Sint-Niklaas. Vandaag deel ik graag het verslagje van ons bezoek aan de tropisch tuin.

Ik ben al een tijdje fan van Mier vzw. Hun projecten zijn altijd origineel en doordrongen van permacultuur. Vorig jaar zag ik ze bijvoorbeeld in actie bij de opstart van een daktuin voor de scouts, compleet met gesjord aquaduct en vijver. Geniaal.

Toen ik hoorde dat ze sinds oktober aan de slag waren in een oude rozenkwekerij in Moorsel, een landelijke deelgemeente van Aalst, moest en zou ik een kijkje gaan nemen. Een meevaller dus dat ze meededen aan de Ecotuindagen van Velt!

Het jonge voedselbos in Moorsel.

In de Warme Meente, zoals de tuin heet, werkt Mier vzw samen met buurtbewoners aan een overdekt voedselbos vol tropische planten. Afgelopen maanden konden ze al hun eerste abrikozen oogsten – hoe geweldig is dat?

Tropische planten in de Warme Meente

De serre wordt ’s winters niet verwarmd, zodat de temperaturen tegen het vriespunt aanleunen. In de zomer lopen de temperaturen hoog op. Daarom kiest men voor exotische planten uit gebieden als Marokko of de Andes, waar je koude winters en hete zomers hebt. Denk aan zoethout, papaja, banaan, gember, perzik…

De tuinierders maken wel gebruik van het oorspronkelijke watersysteem: een sproei-installatie. Om het bewateren efficiënter te maken – een stokpaardje van de permacultuur – hebben ze gootjes gegraven en legden ze een subtropische zwemvijver aan – hoe geweldig is dat? (bis)

Tussen de bananenplant en aardbeienplanten loopt een gootje voor betere bewatering.

De zwemvijver van 12 meter lang en 4 meter breed en op sommige plaatsen 2 meter diep, met kinderbadje, heeft meerdere functies. In de winter vormt het een warmtebuffer, in de zomer als het snikheet is in de serre kan men er een verfrissende duik nemen. Uiteraard groeien er ook planten in het water zoals bladpeper, papyrus en waterkastanjes.

De geweldige zwemvijver is een paradijs voor de buurtkinderen.

Het hoeft verder geen betoog dat ik geweldig fan ben van het project. Ik ben benieuwd hoe het voedselbos de komende jaren zal veranderen en groeien.

Betalen voor plantgoed of een drankje doe je met faluns. Zo steun je ook meteen het project.

Ga trouwens gerust zelf een keer kijken! De tuin is regelmatig open op donderdag tussen 10 en 13 uur en zaterdag tussen 14 en 17 uur. Je kan er vaak plantgoed kopen of een sapje/pintje (schrappen wat niet past) drinken. Zo steun je meteen ook de tuin.

De Warme Meente, Keimolenstraat 5, 9310 Aalst.

Een bostuin in Sint-Niklaas

Afgelopen weekend kon je weer binnengluren bij 200 ecologische tuinen in België en Nederland tijdens de Ecotuindagen van Velt. Met man en kind bezocht ik twee leuke initiatieven: een tropische tuin mét zwemvijver in Moorsel (Aalst) en een bostuin in Sint-Niklaas. Vandaag deel ik graag het verslagje van ons bezoek aan de bos- en samentuin in Sint-Niklaas.

In de lagere school had ik het geluk om een bos als speelplaats te hebben. Met mijn vriendjes bouwden we kampen in de rododendronstruiken, betaalden we met dennenappels en maakten we kabouterhuisjes aan de voet van de bomen.


Die herinneringen kwamen weer boven tijdens het bezoek aan Op den Hof in Sint-Niklaas. Geweldig met hoeveel energie kinderen in het speelbos kunnen ravotten.

De bos- en samentuin aan de rand van de stad is niet alleen bos. De acht gezinnen die de lap grond anderhalf jaar geleden kochten, maakten ook plaats voor een moestuinhoek, een kampvuur en een speelweide.

Daarvoor moesten ze de strijd aanbinden met de Japanse duizendknoop en omgevallen bomen verwijderen.  Op termijn willen ze de rij populieren weg, omdat deze bomen blijkbaar vaak omwaaien. Voordat ze beginnen kappen, willen ze de vers aangeplante sneukelhaag nog de kans geven om te groeien, zodat de wind geen vrij spel krijgt op het terrein.


Wie heeft er nog een tuin nodig als je hier kan spelen en vertoeven?

Tuin zonder pesticiden

Velt is deze week een campagne gestart om tegen 2020 alle pesticiden (voor particulier gebruik) uit de winkelrekken te krijgen. Een goede timing, want deze week zou de Europese Commissie stemmen over een verlenging van het gebruik van de glyfosaat, een bestanddeel dat je bijvoorbeeld terugvindt in de ondertussen beruchte onkruidverdelger RoundUp.

Vandaag bleek dat de Europese Commissie de beslissing heeft uitgesteld, omdat er geen meerderheid gevonden is. België zou trouwens voor een verlenging gestemd hebben…Dikke duim omlaag!

Een braakliggend terrein vol heermoes en klaprozen - mooi toch?

Een braakliggend terrein vol heermoes en klaprozen – mooi toch?

Pesticiden worden gelinkt aan hormoonverstoring, wat leidt tot obesitas, verminderde vruchtbaarheid en zelfs autisme, en verontreinigen de waterbodem. Terwijl er genoeg alternatieven zijn om met onkruid en plagen om te gaan.

Eerst en vooral: chillax! Alle planten en dieren hebben hun nut en wat onkruid is voor de een is een lekkere of mooie plant voor de ander.

Ik geef toe dat ik het soms wel moeilijk heb met slakkenvraat of bladluizen. Gelukkig bestaan er nog veel middeltjes waar geen gif bij komt kijken. Check deze tips tegen slakken bijvoorbeeld.

Een rups op de bloemkool (foto van vorig jaar)

Een rups op de bloemkool (foto van vorig jaar)

Ongewenste planten komen vooral boven op plekken waar de aarde bloot ligt. Zorg voor bodembedekkers (maagdenpalm of bosaardbeitjes zijn bijvoorbeeld leuk) of bedek de grond met organisch materiaal of karton (ook wel mulchen genoemd).

Tuinier jij al gifvrij? Vergeet dan niet om de oppervlakte van je tuin in te voeren op de campagnewebsite van Velt. Het is de bedoeling om ecologische tuinen in Vlaanderen en Nederland in kaart te brengen. Mijn bescheiden tuintje van 24m² is er al bij geteld.