Klimop koelt gebouwen het best

Wie op zoek is naar een klimplant die niet alleen mooi is, maar ook werkt als een natuurlijke thermostaat kiest het best voor klimop. Uit onderzoek door de Royal Horticultural Society en de Universiteit van Reading blijkt namelijk dat klimop de meest effectieve plant is om gebouwen te koelen tijdens warme zomermaanden.

De onderzoekers bekeken de effecten van groene muren op de temperatuur en de relatieve luchtvochtigheid in gebouwen. De onderzochte muren waren begroeid met Hedera helix (kleinbladige klimop), Parthenocissus tricuspidata (wingerd) en Pileostegia viburnoides (bladhoudende klimhortensia).

Terwijl de wingerd en klimhortensia de temperatuur van de muur aan de buitenkant met minstens 1°C verlaagden, daalde de temperatuur door de klimop met 5,7°C. Aan de binnenkant zorgde de klimop zelfs voor een daling met 7,2°C. In een hittegolf kan dat het verschil zijn tussen je kapot zweten of het aangenaam warm hebben.

Ook in warmere wintermaanden presteerde Hedera helix het best: de relatieve luchtvochtigheid in het gebouw was 5,7% lager vergeleken met gebouwen waartegen geen klimop groeit. Dat betekent dat gebouwen in de winter minder vochtig zijn.

Heb jij klimop tegen je gevel groeien? Merk je zelf het koelende effect in de zomer?

Dit artikel is een herwerking van een artikel dat ik schreef voor het magazine Stadstuinieren (2021-01).

Bezoek inspirerende tuinen tijdens de klimaatwandeling

Soms mag je schaamteloos voyeur zijn. Tijdens een van de klimaatwandelingen van het Ecohuis bijvoorbeeld. ‘Inspiratie opdoen’ heet dat natuurlijk.

Tijdens de klimaatwandelingen kom je meer te weten over de klimaatpremie van Antwerpen, maar ook wie buiten de stad woont, kan er ideeën stelen rond ontharding, daktuinen, gevelgroen, groendaken, regenwaterhergebruik… Kortom alles om je huis klimaatrobuust te maken.

Een van de wandelingen leidt langs de tuin van het Scoutsgebouw in Antwerpen. Op deze foto uit mei 2016 (!) was de tuin nog in opbouw door vzw Mier

Praktisch: de klimaatwandelingen vinden plaats op zaterdag 5 juni. Er is keuze uit 4 wandelingen, die telkens om 10u en 14u starten. Check het aanbod hier.

Ik heb me in ieder geval al ingeschreven voor de wandeling in Antwerpen Noord (hallo, een serre op het dak??) en Deurne (maar ga ik op dat bruggetje durven lopen?). De aanmeldwebsite zit helaas vol bugs (of lag dat misschien alleen aan mij?), dus volhouden en het lukt je misschien wel bij de derde of vierde poging. Wacht er in ieder geval niet te lang mee, want er is maar plaats voor in totaal 20 personen bij elke wandeling.

2 workshops voor de tuinier

In augustus zijn er, naast genieten van de oogst van je moestuin, ook een paar interessante activiteiten voor de tuinier.

Workshops voor kinderen: Lekkers uit de moestuin

De moestuin van de Kinderboerderij Rivierenhof barst van lekkers dat wacht om te worden geoogst. Tijdens de workshops op 10 en 24 augustus mogen kinderen van 8 tot 10 jaar mee de groenten, kruiden en fruit op het erf ontdekken en proeven. 

Deelnemen is gratis, maar vooraf inschrijven is verplicht via http://www.provincieantwerpen.be > Kalender Rivierenhof. 

Webinar: klimaatrobuuste tuin

Steek jij ieder jaar weer heel wat geld, tijd en liefde in je tuin om het dan weer te zien verdorren tijdens de droge zomermaanden? Ontdek tijdens een webinar van de gemeente Brasschaat hoe je van je tuin een klimaatrobuuste tuin maakt die bestand is tegen lange droogtes en hevige regenbuien. Tijdens de webinar geven experten jouw tips mee over de juiste plant op de juiste plaats, ontharding, regenwaterrecuperatie, tuininrichting… Zo kan je de komende zomers écht genieten van een groene tuin!

• Wanneer: donderdag 27 augustus 2020 van 19.30 tot 21u.
• Kostprijs: gratis
• Reserveren via deze link.

 

Een regenton voor de straat

Het beeld van België als land waar het altijd regent, kreeg de laatste jaren een deuk. We hebben nu al langere periodes van droogte, zo erg dat het grondwaterpeil historisch laag staat. Water is zelfs hier een kostbaar goed aan het worden. En dan is het te gek voor woorden dat er tijdens elke regenbui liters water in het riool verdwijnt of dat je je tuin besproeit met drinkwater.

In De Pretstraat in Antwerpen werkten de buren samen voor regentonnen in de straat.

Een regenton is daarom onmisbaar in de tuin. En waarom ook niet een delen met je buren?

Omdat zo’n ton een serieuze investering is, organiseren Commons Lab Antwerpen en Klimplant samen een groepsaankoop voor regentonnen.

Je hebt de keuze tussen drie types regentonnen, afhankelijk van je beschikbare plaats op privé of openbaar domein.

• De achtergevelton is geschikt voor gebruik op privéterrein, bijvoorbeeld aan je achtergevel, ze vangt 300 liter water op. Je kan ze optioneel met hout bekisten. Kostprijs: 121 euro.
• De voorgevelton is geschikt op elk voetpad van minstens 210 cm breed, ze beschikt immers over een ingebouwde plantenbak. Deze ronde ton met een maximale diameter van 6o cm heeft een capaciteit van 300 liter. Kostprijs: 263,50 euro.
• De grote ton is enkel geschikt voor samentuinen of privéterrein. Ze kan tot 1000 liter opvangen. Je kan ze met hout bekisten en bovenop een plantenbak installeren. Kostprijs: 95 euro.

Zelf heb ik dezelfde ‘voorgevelton’ trouwens al jaren in mijn stadstuin staan. Ik vind het leuk dat er bovenop de ton nog plaats is voor een plantje. Klimplant koos bewust voor dit type ton, want je mag van de stad alleen een gevelton plaatsen als die ook als geveltuin dient….

Er zijn nog andere voorwaarden vanuit de stad:

• Je voetpad moet minstens 210 cm breed zijn.
• De ton mag voetgangers en rolstoelgebruikers niet hinderen. Bovendien moeten passanten elkaar vlot kunnen kruisen, zonder het voetpad te moeten verlaten.
• Het water dat wordt opgevangen in een gevelton is toegankelijk voor de hele buurt. Iedereen mag aanspraak maken op dit water.
• De regenton moet een terugloop naar de riolering hebben. Plaats een vulautomaat. (Een handleiding om de ton te installeren vind je trouwens hier)
• De regenton moet in de gevel vastgemaakt zijn. Gebruik een stevig lint of spanband voor de verankering. 

Meer weten over de groepsaankoop? Kijk op de website van Klimplant. Je kan nog bestellen tot en met 26 juli 2020.

Maak je dak klimaatrobuust

Door klimaatverandering kunnen we in onze regionen steeds vaker zware wolkbreuken verwachten, afgewisseld met langere droogteperiodes. In de steden zorgt de hevige regenval al snel voor overstromingen, omdat de riolering het water niet allemaal tegelijk kan afvoeren en omdat steden veel meer verhard zijn dan het platteland (en het water dus niet opgenomen kan worden door de grond).

PAKT, een dakboerderij in Antwerpen

Ik berichtte al over een ‘slim dak’ dat een puzzelstukje van de oplossing wil zijn. Maar er zijn nog manieren om via het dak je aan te passen aan de klimaatverandering. Belangrijk is dat je nadenkt over hemelwaterbeheer, hittebestrijding en biodiversiteit.

Stad Antwerpen lanceert daarom een oproep. 4 daken van minstens 100m² krijgen ondersteuning – zowel qua expertise als financieel – om binnen 2 jaar klimaatrobuust te worden.

Een moestuin en zithoek op het dak, ergens in Antwerpen.

De klimaatrobuuste maatregelen mag je combineren met andere dakfuncties, zoals recreatie, energieopwekking, natuur of regenwaterbeheer. Zo kan er geëxperimenteerd worden met:

• innoverende combinaties van groen- en energiedaken
• het inrichten van natuurlijke habitats
• nieuwe technieken zoals zonneluifels die energie opwekken
• wateropvang op het dak voor bewatering van de daktuin, groene schaduwelementen en windschermen

Zo jammer dat ons plat dak te klein is om mee te doen! Je mag je trouwens wel samen met buren opgeven, op voorwaarde dat de daken met elkaar in verbinding  staan. Inspiratie nodig?

Klik voor de oproep en het inschrijvingsformulier.

Het slimste dak van ’t stad

Of je nu gelooft dat de mens de oorzaak is van de klimaatverandering of niet, je kunt er niet omheen dat het klimaat verandert. Dus moeten we doen wat wij als mens het beste kunnen doen: ons aanpassen. Klimaatrobuust zijn. Dat betekent in onze regionen dat we weerbaar moeten zijn voor hevigere onweders en langere droogteperiodes.

In onze tuin pas ik me al min of meer onbewust aan, door de borders groter te maken en het (betegelde) terras kleiner en door planten die veel water nodig hebben (onze hortensia) te vervangen door planten die droge periodes beter overbruggen zoals ijzerhard (verbena bonariensis).

Omdat in steden de buitenruimte beperkt en meestal verhard is, zoekt men naar creatieve manieren om straten, buurten en wijken klimaatrobuust te maken. En zo kom je al snel op het dak terecht.

De 3 testdaken op een rijtje

In Amsterdam, Rotterdam en Antwerpen startte men bijna tegelijkertijd een experiment met ‘slimme daken’. Begin deze week bezocht ik zo’n slim dak in Antwerpen. Daar test KU Leuven 3 soorten groene daken. De daken zijn opgebouwd uit een substraatlaag tussen de 6 en 20 cm waarop planten groeien met daaronder een filter waarlangs het regenwater in de wateropslag terechtkomt.

Een doorsnede van de verschillende lagen.

Deze daken vangen regenwater op waarmee de planten worden geïrrigeerd (via een capillair systeem met wieken). Maar wat is er nu juist zo ‘slim’ aan? De technologie die erachter zit (of moet komen).

Bedoeling is dat slimme daken de riolering helpen ontlasten bij zware onweders die soms overstromingen veroorzaken. Door rekening te houden met de weersvoorspellingen zal het dak water gecontroleerd afvoeren: voor het onweer om voldoende plaats te maken voor de zware regenval en na het onweer, wanneer de rioleringen niet meer overbelast zijn.

Zo’n dak is ook heel goed voor de biodiversiteit.

Fancy! Natuurlijk red je met 1 slim dak de wereld of zelfs je straat niet. Pas wanneer er voldoende daken in dezelfde buurt dit systeem toepassen, kan je er overstromingen in de stad mee voorkomen. De onderzoekers hadden heel optimistisch berekend dat er 750.000m² plat dak beschikbaar is in het historische centrum van Antwerpen. Helaas moeten de daken het gewicht aankunnen van het platte dak. Ook de investeringskost voor zo’n dak is niet mals.

Maar ook zonder de achterliggende technologie kan je een dak klimaatrobuust maken. Stad Antwerpen lanceert daarvoor een bijzondere oproep. Maar lieve lezers, dat is voor een volgend blogbericht.